“Da xelq nebêjitin ku “Ekrad
Bê me’rîfet in, bi esl û bunyad.” “Bunu, eloğlu Kürtler; kültürsüz ve temelsizdir, demesinler diye yaptım.” Bu sözler “Mem û Zîn”de geçiyor. Ehmedê Xanî, realist bir insandı. Uçuk değildi. Ne yaptığını iyi biliyordu. İlk defa bir girişimde bulundu, Kürtlerin âşk, medeniyet ve kültür düzeyini kayıt altına almak istiyordu.
“Cizre” ekseninde (Cizre aynı zamanda bizim tarihi hafızamızdır, kültür başkenti) Memê Alan destanını yeniden tasarladı. Nevroz günü tanışan iki aşık (Mem ile Zin) bir aşk mücadelesi içerisindeler. Ancak iki aşık bu aşkın gizemini hikayenin bitiminde anlıyorlar. Bütün yaşananlar meğer şehvet/cinsellik için değil, sonsuz olan maşuk için meydana gelmişti.
Bizden adam çıkmış mıdır? Ben bunu cevaplandırmak istedim, Xanî’nin sözler dibdibace.
1. Destan ve masal kültürümüzde ilk kahraman Ristemê Zal (Zaloğlu Rüstem) olarak tasarlanır. Bu kahramana diğer milletler de sahip çıkarlar. Ama önemli olan şudur; bizim bir destan geleneğimiz olmuştur.
2. Kawayê Hesinkar (Demirci Kawa) bu tarihi bir kişiliktir. Medleri kuran bir halk kahramanı olduğu tahmin edilir. Asur zulmüne son vermiştir. Firdevsi başta olmak üzere çoğu kaynakta Kawa’nın Kürt olduğu yazılıyor. Üstelik Kürt ırkının oluşması bu kişiyle başlatılır. Bu bir yaratılış, doğuş destanıdır.
3. İslam öncesi en önemli iki kişi bunlardır. İslam’dan sonra ilk şövalyemiz Ebu Müslim-i Horasani’dir. Emevi zulmüne son vererek Abbasi devletini kurmuştur. Ama başa geçmemiş, öldürümüştur. Gerçekçi olmak gerekirse tipik bir Kürt kahramandır. Kawa da öyleydi. Devleti kuran o, ama başa geçmiyor, Feridun kral oluyor. Ebu Muslim, Kürt-Arap ittifakının çöküşüdür.
4. Selahaddin-i Eyyubi. M. Akif onun için “Şarkın en sevimli sultanı” diyor. Selahaddin-i Eyyubi Revadi aşiretine mensup bir Kürttür. İlk defa Kürtler Farslarla değil Turani bir millet olan Türklerle birlikte hareket ediyorlar. Selahaddin bunun ilk öncüsüdür. Haçlıları İslam ülkelerinden söküp atmıştır denilebilir. Kudüs’ü onların elinden almıştır.
5. İdris-i Bitlis-i… Bizim için o yeni ittifakın zirve ismidir. Ortadoğu’da Kürtlerin yeni kaderinde önemli bir karar aldı. Yirmiden fazla Kürt beyliğini birleştirdi. Osmanlı ile birlikte hareket edip İran tehlikesini ortadan kaldırdı.
Ve şuan tarih devam ediyor. Barzan’da!
Bu beş prototip Kürt tarihi için dönüm noktalarıdır. Gerçek Kürt Tarihi budur. Sen tarihini bilmez isen, başkası sana Aborjinleri, Kübalıları, hatta Kürt düşmanı olan Asurları ya da başkalarını Kürt diye anlatır.
