İşimiz zor… Özellikle baharı müjdeleyen bugünlerde eğitimciler olarak bizler ”geldi bahar ayları, gevşer gönül yayları” diyerek bizi bekleyen kaosa göz kırpıyoruz..
İşimiz zor çünkü okullarımızın kapısı önünde güvenliklerimiz olsa da şiddet internetle kolkola; okul koridorlarına, sınıflara,
evlerimize giriyor.
Sosyal medya ile mahremin ifşa edilmesi yalnızca gençler arasında değil ebeveynlerde de ar damarı yırtılması ile kendisini göstermekte…
Veliler artık çok meşgul, anne değil baba değil, gözler telefonda tablette, her daim yoğun…
Hep suçlu sistem
Hep suçlu okullar
Hep suçlu öğretmenler…
Evladı ile günde 10 dakika bile kaliteli zaman geçirmeyen, evladına SÖZ geçiremeyen ebeveynlere göre evlatları masum,asla yalan söylemez ve okullar çocuklarının psikolojisini bozuyor..
Ve şiddet artıyor..
Mobbing artıyor…
Taciz artıyor…
ZOR SORU
YOK CEVAP…
EĞİTİMDE ŞİDDETİ ENGELLEMEK İÇİN EĞİTİMCİLER OLARAK BİZ NELER YAPABİLİRİZ?
El cevap; bu sistemde hiçbir şey yapamayız.
Kızarsak sözlü şiddet uygulamış oluruz, psikolojisi bozulur.
Dokunursak taciz olur,
psikolojisi bozulur,
Medya afişe eder, Cimer müfettiş yollar, amir azarlar, siyasetçi tribünlere oynar…
ÇÖZÜM NE PEKİ?
ÇÖZÜM GERÇEK ANNE VE BABA OLMADA..
EBEVEYN OLMADA…
Anne ya da baba olmak bir insanın yapabileceği en zor işlerden birisidir.
Çünkü bir çocuğun geleceği ebeveynlerinin elindedir. Ona gösterecekleri sevgi, anlayış ve verecekleri eğitim çocuğun tüm gelişimini etkiler. Bu kadar önemli bir görev üstlenen anne babaların harekete geçmeleri ve çocuklarının gelişimine katkı sağlamak için aktif ve etkili birer ebeveyn olmaları şarttır. Aslında hiçbir anne ve baba doğuştan ebeveynlik becerisiyle dünyaya gelmez. Ama iyi bir çocuk yetiştirmek için çevrelerindeki aileleri gözlemleyerek ve onların tecrübelerinden faydalanarak, çocuk gelişimi ile ilgili kitapları okuyarak, deneyerek ve sağduyuyla etkili birer anne baba olabilirler.
Bu gayret içinde olan ebeveynler zamanla bazı özellikler kazanırlar. Etkili ebeveynlerin sahip oldukları bazı özellikleri şöyle sıralayabiliriz:
1- İyi Gözlem Yaparlar.
Etkili ebeveynler iyi birer gözlemcilerdir. Çocuklarını kucaklarına aldıkları ilk andan itibaren bu izleme ve takip durumu başlamış olur. Çocuklarının ağlamasını, gülmesini, hırçınlığını ya da uysallığını gözlemler ve bunların ne zaman ortaya çıktığını anlamaya çalışırlar.
Anne babanın bu tutumu da çocuklarını daha iyi tanımalarını sağlar.
2- Çocuklarını İyi Tanırlar.
Etkili bir anne-baba çocuğunu çok iyi tanır. Gelişim özelliklerini bilir, onu dinler ve anlamaya çalışırlar. Her şeyden önce çocuklarıyla ilgilenir ve onunla vakit geçirirler. İhtiyaçlarını, duygularını, düşüncelerini, davranışlarını, tutumlarını, sevdiği ya da sevmediği şeyleri, kapasitesini iyi bilirler.
Bu ebeveynler çocuklarını o kadar iyi tanırlar ki, onun jest ve mimiklerinden dahi ne anlatmak istediğini anlarlar. Çocuklarından yapabileceğinden fazlasını beklemezler. Böylece çocuklar her yaşın getirdiği gelişim aşamalarını ailenin desteği ve bilgisiyle sağlıklı bir şekilde atlatırlar.
Bu ebeveynler, gününün çoğunu okulda geçiren çocuğunun ders başarısını, öğretmen ve arkadaş ilişkilerini, sevdiği sevmediği dersleri, katıldığı sosyal etkinlikleri hakkında bilgi sahibidirler.
Çocuğun okul yaşantısını ve kişisel gelişimini yakından takip ederler.
Öğretmenleri ile diyalog halindedirler. Çocukları ile kurdukları güçlü iletişim sayesinde çocuklarının okul başarısına da katkı sağlamış olurlar.
Çocuklarının kendine has bir yapısı ve kişiliği olduğunu bilirler. Bu nedenle onu tanımaya ve anlamaya çalışırlar.
Çocuklarının kendilerini ifade etmelerine, duygularını dışa vurmalarına fırsat verirler. Gelişim dönemine göre çocuğun yaşadığı zorlukları anlarlar. Diş çıkarırken yaşadığı huysuzluk ya da ergenlik döneminde gösterdiği değişimlerin çocukta oluşturduğu kaygı ve korkuyu anlarlar. Böylece çocuklarıyla sağlıklı bir ilişki kurmuş olurlar. Çocuğu olmasını istedikleri gibi değil, olduğu gibi kabul ederler, çocuklarının kendisi olmasına fırsat verirler.
Etkili ebeveynler, iyi bir anne baba olmak için sürekli bilgi edinmeye çalışır, çocuklarının fiziksel ihtiyaçları, kişilik gelişimi, dil gelişimi gibi tüm alanları araştırarak ve okuyarak öğrenirler.
Öğrenilen bilgilerin gerçek hayatta uygulamaya çalışarak çocuklarını hayata en iyi şekilde hazırlarlar.
3- Olumlu Disiplin Kullanırlar
Bu ebeveynler çocuklarının uyabilecekleri ve kendilerini de bağlayan ev kuralları koyarlar.
Yemek saati, yatma saati, ders saati, oyun saati gibi. Bu kurallara sürekli ve tutarlı bir şekilde uyarlar. Koydukları kuralları ödün vermeden uygularlar.
Çocuklarını korkutarak, ezerek, baskı kurarak, parmak sallayarak disiplin kurmaya çalışmazlar. Konulan kurallara kendileri de uyarak çocuklarına iyi örnek olurlar.
Çocuklarının yanlış davranışları karşısında onu aşağılamaz, hakaret etmez ve küçük düşürmezler ve hemen cezalandırmazlar. Yanlış davranışını düzeltmesi için ona fırsat verirler. Ceza vermeleri gerekiyorsa bunu çocuklarına verecekleri ya da verdikleri bir ödülden bir süreliğine onları mahrum ederek yaparlar. Asla fiziksel şiddet, psikolojik baskı uygulamazlar.
Çocuklarına haksızlık yaptıklarına inandıkları bir durum olduğunda, gerekli açıklamayı yapıp ondan özür dilemekten çekinmezler.
4- Tutarlı Davranırlar.
Çocuklarının her istediklerini yapmazlar, bir şeye sahip olmaları için çaba göstermeleri ve hak etmeleri gerektiğini çocuklarına öğretirler.
Tutamayacakları sözler vermezler. Çocuklarına karşı kararlı ve net tavırlar sergilerler. Ebeveynler ve ailedeki diğer büyükler alınan ortak kararları uygulamaya özen gösterirler. Verilen kararı yok sayarak eşine saygısızlık yapmamaya özen gösterirler. Kardeşler arasında ayrım yapmaz, adil ve tutarlı davranırlar. Onları birbiriyle kıyaslamazlar. Anlaşmazlık yaşadıklarında kendi sorunlarını kendileri çözebilmelerine imkân verirler. Çözüme kavuşturamadıkları anlaşmazlıklarda adil bir çözüm bulmaya çalışırlar.
5- İyi Örnek Olurlar.
Çocuklar duydukları ile değil, gördükleriyle öğrenirler. Anne babalarını taklit ederek onlarla özdeşim kurarlar. Bu ebeveynler kendilerini sürekli izleyen ve örnek alan çocukları için iyi bir rol model olmaya çalışırlar. Sürekli nasihat vermekten çekinirler. Sözel komutlar vermek yerine örnek davranışlar sergilemeye gayret ederler. Sergiledikleri her davranışı, çocuğu nasıl etkileyeceğini düşünerek yapmaya özen gösterirler. Çocuğuna kitap alışkanlığı kazandırmak istiyorlarsa, onunla beraber kitap okurlar. Çocuklarının yemeklerden önce ellerini yıkamalarını istiyorsa bunu öncelikle kendileri yapar ve bir alışkanlık haline getirirler. Çocuklarının dürüst, çalışkan, yalan söylemeyen, kurallara uyan, sosyal hayatında iyi ilişkiler kuran biri olmasını istiyorlarsa, kendileri de bu davranışları sergilemeye dikkat ederler. Çocuğunun nasıl biri olmasını istiyorsa kendisi de öyle olmaya çalışırlar.
6- Koşulsuz Sevgi Gösterirler.
Çocukların anne babaları tarafından sevilmeye ihtiyaçları vardır. Her çocuk anne babasının kendisini ne kadar çok sevdiğini bilmek ister. Koşulsuz sevgi gösteren ebeveynler çocuklarına sevgilerini açıkça gösterirler. Çocuklarını canlarından bir parça olduğu için koşulsuz ve şartsız severler. Çocukları hata yapsa da bu onların sevgisini azaltmaz. Hatalarından ders çıkarmasına ve hayatı böylece tecrübe etmesine imkân verirler. Sevgilerini sınav başarısına, akıllı durmasına, söz dinlemesine göre azaltıp çoğaltmazlar. Çocuklarına “Seni Seviyorum” demekten çekinmezler. Sevilen ve sevildiğini hisseden çocukların özgüvenleri artar. Bu koşulsuz sevgiye layık olmak için daha fazla çaba gösterirler. Çocuğa sevgi gösterirken bu sevgiyi abartmaktan da kaçınırlar. Aşırı sevgi ile çocuklarını şımartmamaya özen gösterirler. Ölçülü ve dengeli olurlar. Bu şekilde çocuklarıyla karşılıklı sevgi ve saygı ilişkisini kurmuş olurlar.
Çocukları ile arkadaş olabildikleri gibi onların anne babaları olduklarını da unutmazlar. Çünkü çocuklarının bir arkadaştan önce anne ve babaya ihtiyaçları olduklarını bilirler. Bir ebeveyn olarak çocuklarına karşı sorumlulukları vardır ve bu sorumluluklarını yerine getirebilmek için arkadaş olmaya çalışsalar da belli bir sınır koyarlar ve bu farkı çocuklarına hissettirirler.
Ebeveynler çocuklarına sevgi ve saygı gösterdikleri gibi birlerine de büyük bir sevgi ve saygı duyarlar. Aile içi problemlerini çocuklarının yanında tartışmazlar. Bu tartışmaların çocuklarını olumsuz etkileyeceğini, kaygı ve endişelerini arttıracağını bilirler.
7- Çocuklarının Çabalarını Takdir Ederler.
Çocuklarının başarılarını ve çabalarını överler. Çocuklarını överek öz saygısının gelişimine katkı sağlarlar. Başarılarını ödüllendirirler. Başarısızlıkları ve hataları karşısında anlayışlı olurlar ve başaramadığı bir işte onun çabasını överek tekrar çalışmaya teşvik ederler. Çocuklarına yapabilecekleri işler vererek onu motive ederler. Bu şartlar altında yetişen bir çocuk girişimci ve özgüveni yüksek bir birey olabilir.
8- İyi Bir Dinleyicidirler.
Çocukların sorunlarını çözmek için gerekli ortamı hazırlar ve onları can kulağıyla dinlerler. Çocuğun duygu ve düşüncelerini açıkça ifade etmesini sağlarlar. Çocuğa bağırmaz ve konuşması için onu zorlamazlar. Çocuklarıyla konuşurken göz teması kurarlar. Bunun için çocuğun karşısına ya da yanına otururlar. Bu mümkün değilse diz çökerek onunla aynı hizaya gelirler. Çocuk konuşurken başka bir işle ilgilenmez ve tüm dikkatlerini ona verirler. Çocuğun konuşmasını kesmezler. Çocuğun problemini veya sorduğu soruları sabırla dinler ve çözüm yolu bulmaya çalışırlar. Baş sallayarak ve bazen gülümseyerek onu dinlediklerini gösterirler. Çocukların sorduğu sorulara mantıklı ve doğru cevaplar vermeye çalışırlar. Sorduğu sorulardan dolayı ona kızmaz ve onu utandırmazlar. Böylesine dikkatle dinlenen ve muhatap alınan çocuklar, önemsendiklerini ve sevildiklerini hisseder ve ailelerinde bir şeyler saklama ihtiyacı duymadan her şeyini açıkça ifade ederler, büyüdüklerinde de sağlıklı iletişim kurarlar.
Çocuklarına zaman ayırırlar.
Çocuğun ailesinden sürekli ilgi görmeyi beklemesi onun en doğal hakkıdır. Çocuk, varlığını ispatlayabilmek ve varlığının fark edilmesini kolaylaştırabilmek için dikkati kendi üzerine çekmeye çalışır.
Çocuklar sadece ilgi ve sevgi isterler. Bu nedenle de dikkat çekecek her şeyi denerler. Etkili ebeveynler ise çocuklarının olumlu davranışlarına dikkat ederek bu davranışlarının pekişmesini sağlarlar. Olumlu davranışları takdir edilen ve bu yolla dikkat çeken çocuk olumsuz davranışlar sergilemeye gerek duymaz. Ailede böylece çocuğunun olumlu ve güzel davranışlarına ilgi göstererek gelişimine yardımcı olmuş olurlar.
Etkili ebeveynler çocuklarıyla beraber zaman geçirmek için ellerinden geleni yaparlar. Ne kadar yoğun da olsalar çocuklarıyla kısa bir zaman dilimi bile olsa zaman geçirirler. Çocukla zaman geçirmeyi sadece onun yanında bulunup kendi işleri ile ilgilenmek olarak görmezler. Etkili anne baba, çocuğuyla geçirdiği zamanı en iyi şekilde değerlendirir. Onunla beraberken dünyaya onun gözüyle bakmaya çalışırlar. Bu zamanı daha önceden planlar, çocuğuyla konuşur, onu dinler, beraber etkinler yapar, oyunlar oynar ve çocuklarıyla geçirdikleri zamanın tadını çıkarırlar.
Bu özelliklere sahip olan ebeveynler çocuklarına karşı olumlu ve sağlıklı bir tutum sergilerler. Bu tutum çocuğun yaşam boyu sergileyeceği olumlu ve iyi davranışların temelini oluşturur. Etkili ebeveyn özelliklerinden belki de en önemlisi çocuklara zaman ayırmaktır. Çocuğu dinlemek, anlamak, tanımak, onunla ilgilenmek, koşulsuz sevgi göstermek, iyi örnek olmak, kuralları öğretmek ve iyi bir gözlem yapmak çocuklarına vakit ayırmalarına ve onlarla geçirdikleri zamanın kalitesini artırmalarına bağlıdır.
BİYOLOJİK ANNE BABA OLMAK KOLAY, EBEVEYN OLMAK ZOR İŞ VESSELÂM!
Erhan Ziya SANCAR
Onun için ben diyorum ki önce eğitim. Anne baba olmaya aday olan herkesin en az bir ay eğitime tabi olması gerekiyor. Başarı belgesi ile belgelendirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde çocuğun bir yarısı daima eksik kalacaktır.
Güzel yorumun için teşekkür ederiz Erhan Hocam, kaleminize sağlık.