Son yıllarda yapılan yasal düzenlemeler ve toplumsal bilinçlenmeyle birlikte işletmelerde, işçi ve işverenlerde iş sağlığı ve güvenliği kültürü oluşmaya başladı.
Ülkemizin iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önemli adımlarından biri 2013 yılında yürürlüğe giren 6331 Sayılı Kanun oldu. İş sağlığı ve güvenliğini yaygınlaştırmak ve iş kazalarını azaltmak için bu alanda büyük bir değişim yapıldı.
İşverenlere son düzenlemelerle birçok yükümlülükler getirildi. Risk değerlendirmesi, acil eylem planı, iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri, mesleki eğitimler, ölçümlerin yaptırılması, çalışan temsilcisi atanması gibi uygulamalar iş kazalarını önemli ölçüde azalttı.
İş güvenliğinde temel amaç, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerini önlemek, çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, üretimin devamlılığını sağlamaktır.
Ancak güvenli iş ortamını sağlanması sadece işveren görevi değildir. İş güvenliği bilinciyle hareket eden çalışanlarla birlikte işletmelerde işçi-işveren arasında köprü görevinde bulunmak üzere çalışan temsilcisinin olması gereklidir. Çalışan temsilcisi, 6331 Sayılı Kanun’a göre iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışandır.
Çalışan temsilcileri özel olarak eğitilmek zorundadır. Ayrıca işyeri ilgili alınan kararlar hakkında bilgilendirilmek veya tehlikelere karşı uyarılmalıdırlar.
İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirmek zorundadır:
a) İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir,
b) Elli bir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki,
c) Yüz bir ile beş yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç,
ç) Beş yüz bir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört,
d) Bin bir ile iki bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş,
e) İki bin bir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı.
Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir
Görevlerini yürütmeleri nedeniyle, çalışan temsilcileri ve destek elemanlarının hakları kısıtlanamaz ve görevlerini yerine getirebilmeleri için işveren tarafından gerekli imkânlar sağlanır.
Çalışan temsilcisi ile ilgili kurallara aykırı gelen işverenler çalışan sayısı ve işyeri tehlike sınıfına göre farklı miktarlarda idari para cezası alabilirler.
Çalışan temsilcilerinin görevlendirilmemesi durumunda 2018 yılında 1.545 TL ile 4.635 TL arasında değişen tutarlarda,
Çalışan temsilcilerinin işverene öneride bulunma ve tedbir alınmasını isteme hakkının verilmemesi durumunda 2018 yılında 2.319 TL ile 6.549 TL arasında değişen tutarlarda,
Çalışan temsilcilerinin ve destek elemanlarının haklarının kısıtlanması, imkân sağlanmaması durumunda hakları kısıtlanan her birey için 2018 yılında 1.545 TL ile 4.635 TL arasında değişen tutarlarda idari para cezası uygulanacaktır.
