“Durdum baktım arkandan sen giderken
Bana bir hoşça kal bile demeden giderken
İnsan neler duyar anladım o zaman
Can alıp başını benden giderken…”
Ataol Behramoğlu
Mahmut Makal Kimdir?
Aksaray ise Demirci köyünde dünyaya geldi. 1947’de Konya Ereğlisi İvriz Köy Enstitüsü bitirdi. 6 yıl kadar köy öğretmenliği yaptı. 1955’te Gazi Eğitim Enstitüsü mezun oldu. İlköğretim müfettişliği yaptı, 1971’de İstanbul Sağır ve 
Dilsizler Okulu ile Türkçe öğretmeniyken görevi bıraktı. 1971-1972’de “Bizim Köy Yayınları”nı çalıştırdı. 1972’de Venedik Üniversitesi Türk dili ve edebiyatı derslerdi verdi. 1976’da Karadeniz Bakır İşletmeleri görevinden emekliye ayrıldı.
1945’te “Türk’e Doğru” ve 1946’da “Köy Enstitüsü” dergilerinde yayınlanan şiirleriyle yazmaya başladı. Daha sonra Varlık dergisinde yer alan “köy notları” ile dikkat çekti.
1947-1949 arasında öğretmenlik yaptığı köylerdeki gözlemlerini gerçekçi ve yalın bir dille anlattığı “Bizim Köy” adlı kitap 1950’de yayınlanınca büyük yankı uyandırdı. Köy edebiyatı akımının çıkış noktası oldu ve yabancı dillere çevrildi. Bu kitap nedeniyle tutuklanıp kısa süre cezaevinde kaldı.
Meslek hayatı 17 yıl sürdü. Kitapları ve düşünceleri yüzünden mahkemelerde yargılandı ve bir müddet cezaevinde yattı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından müfettişliği elinden alınarak tekrar öğretmenlik statüsüne indirildi ve Sağırlar Okulu’na atandı.
Eserlerinden bazıları Almanca, Rusca, Fransızca, Türkçe, Macarca, İtalyanca, Bulgarca, Lehçe, Romence ve İbranice gibi çeşitli dillere çevrildi. (1)
Onunla İletişim ve Anılarım
Makal Ağabey ile tanışmamız, 1963-1966 öğretmen okulu öğrencilik yıllarıma dayanır. Nasıl mı? Onun Bizim Köy adlı romanını okuyarak… Cumhuriyet gazetesindeki köşe yazılarımın yayımlandığı yıllarda iletişim sürdü. Çok beğendiğini belirtirdi! Sonrasında Keşan Önder gazetesindeki yazılarımı içselleştirerek ve beğenerek okuduğundan söz etti! Yazmamı istedi. Ne ki yazmalarım bir yerde koptu! Yüz yüze görüştüğümüz de oldu. Zaman zaman telefonla aradım, konuştuk. Eşi Naciye Öğretmen kimi zaman yardımcı oldu.
Yürek saatinin durduğu yerdir ölüm. Yaz sıcaklığında Zaman Haziranı, Temmuzu, Ağustos’u işaretler. Haziran Ahmet Arif’i, Nazım’ı aldı koynuna! Temmuz Behçet’i, Uğur Kaynar’ı, Rıfat Ilgaz’ı, Ağustos Can Yücel’i, Turgut Uyar’ı ve Mahmut Makal’ı…(2)
Tanıyanlar Ne Dediler
Mahmut Makal’ı Kaybettik! Köy doğumlu, köy Edebiyatının öncülerinden ‘Bizim Köy’ün Yazarı Mahmut Makal’ı sevenlerin başı sağ olsun!
Faruk Güçlü
Biz köyden gelen üç dosttuk. Yıllarca birlikte aynı konuları yazdık, yaşadık. Fakir daha önce gitti, şimdi de Mahmut Makal yürüdü yıldızlara.“Bizim Köy”ün başı sağolsun, ışıklar içinde yatsınlar.
Mevlüt Kaplan
Köy Enstitülerinden yetişmiş çok özel kimliklerden birisi de Mahmut Özdemir. Bu gün izine rastlanmayan bir eğitimci bir yazar ve aydın olarak onu hep hatırlayacağız. Kendisini yakından tanıma olanağı bulduğum için şanslıyım. Fethiye de Köy Enstitülüler Derneğinde beraber olduk konferanslara katıldık. Saygı ve sevgim sonsuz… Benim de babamın Köy Enstitülü olaması ayrı bir yakınlık ve kubbeli oluşturmuştur. Minnetle Saygı ile anıyor Tanrıdan rahmet diliyorum. Işıklar içinde uyusun!
Tuğrul yılmaz
Eğitimci-Yazar, Köy Enstitüleri hareketinin önemli isimlerinden Mahmut Özdemir I bugün kaybettik. Eserleriyle yaşamaya devam edecek. Huzur içinde uyusun.
Yunus Çinçin
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenleri Grubu
Köy gerçeklerini olduğu kadar, laikliğin temellerini sarsmaya yönelen girişimleri ve düşünceleri de açığa çıkarmış, bunlar da onun takibe alınmasına, tutuklanmasına ve sürgüne yollanmasına yol açmıştır. Ama o yine de tüm katı gerçeklere, olumsuzluklara rağmen yazılarında sevgiye ve umuda yer vermeyi unutmamıştır: “Bebeler sacta pişecek lavaş ekmeği bekler. Katığı biraz yokluk, biraz sevgi. Peki ya umut, hiç uğramaz mı yanlarına?”
Melek Koç
Yakup Kadri’nin “Yaban”ı çarpıcı bir eser! Fakat yarısı kurgu yarısı gerçek. Fakat Mahmut Makal’ın yazdığı “İlk Gerçekçi Köy Romanı: “Bizim Köy” bütünüyle gerçek… Böylelikle “Köy Akımı” başlamış olur. Resimden müziğe her alana dokunur, ucu dokunur. Kent, köyün farkına varır.
Tekin deniz
