Geçtiğimiz günlerde, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, emeklilik yaşı gelen ancak 2000 yılından önce Bağ-Kur’a kayıt yaptırmayan esnafın oda ve vergi kayıtlarının dikkate alınması talebinde bulundu.
Esasen bizim de daha önce birkaç kez gündeme getirdiğimiz ve okurlarımızdan da çok sayıda e-posta aldığımız bu konuyu Sayın Başkan’ın dillendirmesi üzerine yeniden detaylarıyla yazalım istedik.
Bağ-Kur’lu neden borçlanamıyor?
Geçmiş yıllarda düşük emekli aylığı, yetersiz sağlık yardımı ve sosyal güvenlik hakları nedeniyle Bağ-Kur sigortalısı sayılanların büyük bir kısmının primlerini ödemediği ve hatta Bağ-Kur tescilini dahi yaptırmadığı biliniyor. Bağ-Kur’a kayıt ve tescillerini yapmayanlarla ilgili 04.10.2000 tarihi ve 01.10.2008 tarihi olmak üzere iki önemli milat bulunmaktadır.
Buna göre, 04.10.2000 tarihine kadar Bağ-Kur’a (4/b) kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalılara altı aylık bir süre verilerek kayıt ve tescillerini yaptırmaları istenmiş, yaptırmayanların her türlü sigortalılık hak ve mükellefiyetleri de 04.10.2000 tarihinden itibaren başlatılmıştı. Bu tarihten sonra 04.10.2000-01.10.2008 tarihleri arasında Bağ-Kur (4/b) sigortalılıklarını tescil ettirmiş olmaları halinde gerekli şartların bulunması durumunda Bağ-Kur (4/b) sigortalılığı 04.10.2000 tarihinden itibaren Bağ-Kur kaydı yapılmıştı.
Bağ-Kur (4/b) sigortalılarının 04.10.2000-01.10.2008 tarihleri arasında kayıt ve tescil yaptırmamış olmaları halinde ise ikinci milat 01.10.2008’den itibaren başlatılmıştı. Bağ-Kur (4/b) kayıt ve tescilini 01.10.2008’den önce yaptırmamış olan sigortalılara altı aylık bir süre verilerek kayıt ve tescillerini yaptırmaları istenmiş, yaptırmayanların her türlü sigortalılık hak ve mükellefiyetleri de 01.10.2008’den başlatılmıştı. Buna göre 01.10.2008’den önceki sürelerde sigortalı sayılmayı gerektiren vergi, oda ve sicil kayıtları olsa bile, bu kayıtlara göre SGK tarafından geriye dönük borçlandırma yapılmamaktadır.
Bağ-Kur sigortalılık kaydı olmayan 01.10.2008’den önceki dönemler için sigortalı sayılmayı gerektiren vergi, oda ve sicil kayıtları olsa bile Bağ-Kur sigortalılığına hak kazanılamamaktadır. Yani, Bağ-Kur sigortalısı olması gerekmesine rağmen, 1.10.2008’den önce Bağ-Kur sigortalısı olmamış kişiler geriye dönük vergi kaydı veya şirket ortaklığı bile olsa, eğer 1.10.2008 öncesinde Bağ-Kur’a kayıt ve tescil edilmemiş iseler 1.10.2008 öncesinin primlerinin ödenerek hizmet kazanılması ve bu sürelerin sosyal güvenlikte emeklilik hesabına dahil edilmesi yasal olarak mümkün değildir.
Dolayısıyla, 01.10.2008’den önceki dönemlerde Bağ-Kur sigortalılık tescili olmayanların sigortalılık hak ve yükümlülükleri 01.10.2008 ‘den başlatılmakta ve sadece bu tarihten sonraki dönemlere ait Bağ-Kur primleri ödenebilmektedir.
Ak Parti’nin iktidara geldiği 2002’den bu yana Cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatlarıyla Bağ-Kur sigortalılarının sosyal güvenlik, sağlık ve emeklilik haklarında yapılan iyileştirmeler, Bağ-Kur’dan emeklilikle ilgili taleplerin artmasına neden olmuştur. Geçmiş yıllarda kayıt ve tescili yapılmayan dönemlere ilişkin Bağ-Kur sigortalılığının 01.10.2008’den öncesi döneme ait sürenin primlerinin ödenebilmesi için, yasal bir düzenleme yapılması gerekmektedir.
TESK ne istiyor?
Bu yönde bir düzenleme yapıldı takdirde şirket ortaklığı, vergi ve ticaret sicil kayıtlarıyla geçmiş yıllardaki Bağ-Kur sigortalılığının tescilinin yapılmadığı sürelere ait sigorta primlerinin ödenebilmesine imkân tanınacaktır.
İşte TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken’in işaret ettiği hususta bu konuya ilişkindir. Sayın palandöken diyor ki; “Binlerce esnaf, vergi ve oda kaydı dikkate alınarak emekli olmanın yolunu açacak yeni yasal düzenlemeyi dört gözle bekliyor. Vergi kayıt tarihlerinin sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi için daha önce esnaf ve sanatkâra imkân tanındı. Ancak esnaflarımızın bir kısmı ekonomik nedenlerden dolayı bu imkânları kullanamadı. 4 Ekim 2000 tarihinden önce oda ve vergi kaydı ile esnaf olarak işyeri bulunan ancak Bağ-Kur kaydı bulunmayan binlerce esnafın mağduriyeti devam ediyor. Emeklilik yaşı gelen esnafa oda ve vergi kaydı dikkate alınarak geriye dönük borçlanma imkânı sağlanmalı. Oda ve vergi kaydı olan ancak sigortalı olma niteliklerini taşımasına rağmen Bağ-Kur’a kayıt yaptırmamış olanların sigortalılıkları 4 Ekim 2000’den önce başlatılmalı.” diyor.
SGK bu yönde primlerin ödenmesine ilişkin bir çalışma yapmalıdır. Sosyal güvenliğin yaygınlaştırılarak esnaf ve sanatkârların, şirket ortaklarının talep etmeleri halinde geriye dönük 4 Ekim 2000’den önceki süreleri de kapsayacak şekilde primlerini ödeyebilmelerine imkân sağlanması olumlu sonuçlar doğuracaktır.
