YÖK Kanunu ile ilgili 11 madde teklifi Üretim Reformu paketine dahil oldu. YÖK Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç, bu maddelerin yükseköğretimde bir ‘sessiz devrim’ yaptığını belirtti. İşte eğitimde ‘sessiz devrim’e yol açan o maddeler…
Yükseköğretim, eğitim gündemi hareketli. Malum, Üretim Reformu Paketi 1 Temmuz’da yürürlüğe girdi. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Kanunu ile ilgili 11 madde teklifi Üretim Reformu paketine dahil oldu. YÖK Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç, bu maddelerin yükseköğretimde bir ‘sessiz devrim’ yaptığını açıkladı.
Bu maddelerle YÖK’ün bazı yetkilerinin devredilmesi, kararlarının dış paydaşlara açık olması, daha paylaşımcı şekilde karar alınmasının sağlanması, üniversiteler ile iş dünyası arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi ve yükseköğretimde bir sıçrama yaşanması hedefleniyor. Maddelerden birkaç örnek sıralayayım.
Örneğin; Türkiye’deki üniversitelerin genellikle birbirinin benzeri hatta aynısı olması gerekçesi ile yükseköğretim kurumlarında ihtisaslaşmaya gidilecek. Doktora eğitimi sonrasında, doktora sonrası araştırmacı (post-doc) uygulaması Türkiye üniversitelerinde de uygulanacak. Proje tabanlı araştırma izni (sabbatical) verilebilecek. Üniversiteler, sermaye şirketi statüsünde teknoloji transfer şirketi kurabilecek.
Emekli öğretim üyeleri, ilgili bölümün ihtiyacı ve üniversitenin talebi üzerine 75 yaşına kadar çalışabilecek. Mesela, üniversitelerin kontenjan planlamalarının ilgili bakanlıklar ve özel sektörle birlikte yapılması için ‘Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu’oluşturulacak. Dahası var. İşte eğitimde ‘sessiz devrim’e yol açan o maddeler ve açıklamaları…
Üretim Reform Paketinde Yükseköğretim kanunu ile ilgili maddeler
1: Kalite kurulu oluşturulacak
Türkiye’nin dünyada rekabet ettiği ülkelerdeki kalite ajansları ile benzer yapıda, idari ve mali açıdan özerk yapıya sahip ‘Kalite Kurulu’ oluşturulacak. YÖK’ün aldığı kararların sonuçlarının değerlendirilmesi bu kurul tarafından yapılacak. Bu değişiklik YÖK’ün çıktı kontrolü ve akreditasyona ilişkin yetkilerinin bu Kalite Kurulu’na devredilmesi sonucunu doğuracak. Kalite Kurulu, YÖK’ün ve ÜAK’ın seçeceği 6 öğretim üyesi, MEB’in seçeceği 1 öğretim üyesi, MYK, TÜAK, TÜBİTAK, TÜSEB, TOBB ile öğrenci temsilcisi de dâhil 13 üyeden oluşacak.
2: Üniversiteler ihtisaslaşacak
YÖK’e üniversitelerin ihtisaslaşmasını temin görevi de verilecek olup, ilgili bakanlıklarla işbirliği ile yükseköğretim kurumlarının ihtisaslaşması sağlanacak ve bu şekilde rekabet teşvik edilecek. Misyon farklılaşması ve ihtisaslaşma süreçlerinin değerlendirilmesi bu yasal düzenleme ile oluşturulacak Kalite Kurulu’nca yapılacak.
3: Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu
Üniversitelerin kontenjan planlamalarının ilgili bakanlıklar ve özel sektörle birlikte yapılması için ‘Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu’ oluşturulacak. Bu Kurul ile YÖK’ün kontenjan planlaması diğer paydaşların da görüşü alınarak daha rasyonel ve katılımcı bir şekilde yapılabilecek.
4. Meslek Yüksek Okulları Koordinasyon Kurulu
‘Meslek Yüksekokulları Koordinasyon Kurulu’ oluşturulacak. Kurulda, Bilim, Sanayi Bakanlığı, MEB, MYK’nın yanı sıra TOBB da yani dış paydaşlar ve iş dünyası da yer alacak.
5: MYO’ların OSB’lerde açılması teşvik edilecek
Meslek Yüksek Okullarının Organize Sanayi Bölgeleri’nde (OSB) açılması teşvik edilecek. Burada açılacak MYO’lar, okuttuğu öğrenci sayıları dikkate alınarak desteklenecek.
6: İş yeri odaklı eğitim teşvik edilecek
Fen ve mühendislik programlarında 1 yarıyıl süresince iş yerinde eğitim yapması teşvik edilecek. Bu şekilde beceri yetkinliği yüksek mezunlar iş dünyasına kazandırılacak. Bu öğrenciler maddi açıdan desteklenecek.
7: Araştırma projelerinde öğrencilere burs verilecek
Bilimsel Araştırma Projelerinde görev alacak tezli yüksek lisans ve doktora öğrencilerine burs verilebilecek. Bu şekilde hem araştırmacı insan kaynağı kapasitesi hem de bilimsel araştırma üretim kapasitesi arttırılacak.
8: Emekli öğretim üyeleri 75 yaşına kadar çalışabilecek
Emekli öğretim üyelerinin ilgili bölümün ihtiyacı ve üniversitenin talebi üzerine 75 yaşına kadar çalışabilmesi mümkün olabilecek. Mevcut durumda, bu imkân sadece 2006 yılından sonra kurulan 41 devlet üniversitesi için söz konusu idi. Yeni düzenleme ile öncelikli alan ve ihtiyaç kriteri ile bütün üniversitelere imkân sağlanacak.
9: Teknoloji transfer ofisleri
Üniversiteler, sermaye şirketi statüsünde teknoloji transfer şirketi kurabilecekler, bu şekilde üniversitelerin başta sanayi olmak üzere iş dünyası ile işbirliği geliştirme sürecine önemli katkı
10: Ücretli araştırma izni verilecek
Dünyada gelişmiş ve hızlı gelişmekte olan ülkelerde 6. yıldan sonra proje tabanlı araştırma izni (sabbatical) kullanılıyor. Sabbatical süreci Türkiye üniversitelerinde de uygulanacak.
11: POS-DOC Türkiye’de de uygulanacak
Post-doc uygulama süreci Türkiye’deki üniversitelerde de uygulanabilecek, bu şekilde yükseköğretim kurumlarının araştırma kapasitesi arttırılacak ve ayrıca Türkiye’nin öncelikli hedefleri arasında yer alan daha fazla doktoralı insan kaynağı geliştirilmesi mümkün olabilecek. Doktorasını tamamlayanlar için, üç yıla kadar, üniversitelerde yeni bir istihdam imkânı sunulmuş olacak.
