Türkiye’nin sigarayla mücadeledeki kazanımlarını kaybetmeye başladığını söyleyen Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dağlı, yeni bir tehditten bahsetti. Sigara firmalarının “daha az zararlı” mesajıyla “ısıtılmış tütün ürünleri” için çalışmalar yaptığını belirten Dağlı, “Şu anda devletle pazarlık yapmaya çalışıyorlar, bu çok ciddi bir tehdit ve ahlaksız bir tekliftir” dedi.
Sağlığa Evet Derneği temsilcileri Türkiye’nin tütün ürünleriyle mücadelede geldiği nokta ve sigara firmalarının yeni hamlelerini anlatmak için İstanbul’da bir basın toplantısı yaptı.
Özellikle alternatif tütün ürünlerinin kullanımındaki artışa dikkat çeken Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, sigara firmalarının yeni pazarlama stratejilerinin peşinde olduklarını söyledi.
“Türkiye’yi bekleyen yeni tehditler var” diyen Dağlı, “ısıtılmış tütün ürünleri” adı altında pazarlama yapıldığını aktararak şöyle konuştu:
“ÇOK CİDDİ BİR TEHDİT VE AHLAKSIZ BİR TEKLİF”
“Sigara firmaları, sigaranın zararlarının ortaya çıkması ve kabul edilmesinden sonra ‘daha az zararlı’ dedikleri yeni ürünlerin peşinde. Yeniden, ‘zararı azaltılmış ürünler’ ile karşımıza çıktılar. Ancak zararı azaltıldığı iddia edilen bu ürünler de kanser yapıyor. Asıl zararın; sigaranın ucundaki yanmadan kaynaklandığını, yeni ürünlerde sigaranın ucundaki yanmayı azalttıklarını, dolayısıyla yanmayan, ısıtılan bu ürünlerin daha az zararlı olduğunu iddia ediyorlar. Bu amaçla yaklaşık 430 bilim insanını satın aldılar ve bu ürünlere girdiler. Şu anda devletle pazarlık yapmaya çalışıyorlar ve bu yeni ürünlerde kanuni şartlardan muaf olmak istiyorlar. Bu çok ciddi bir tehdit ve ahlaksız bir tekliftir.”
“ISITILMIŞ TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN HAVA LİMANINDA REKLAMI YAPILIYOR”
Tıpkı diğer tütün ürünleri gibi vücudun her tarafına zarar veren ısıtılmış tütün ürünleri ile ilgili endüstrinin reklam kampanyalarına başladığını sözlerine ekleyen Prof. Dağlı, ”Örneğin Kıbrıs Hava 
Limanında bu ürünlerin reklamı bile var, ‘ısıtılmış, zararsız nikotin’ diye reklam yapıyorlar. Yani biz sigarayla mücadele ederken, kimsenin bilmediği ürünler piyasaya sürülüyor, tıpkı hibrit arabalar gibi” diye konuştu.
TÜRKİYE SİGARAYLA MÜCADELEDEKİ KAZANIMLARINI KAYBEDİYOR
Sağlığa Evet Derneği temsilcilerine göre, uzun süredir sigarayla mücadelede başarılı adımlar atan ve uluslararası kuruluşlardan ödüller alan Türkiye, bu kazanımlarını birer birer kaybetmeye başladı ve Türkiye’nin karnesi giderek zayıflıyor.
Örneğin; 2013 yılında Avrupa Tütün Kontrolü Skalasında 5. sırada olan Türkiye, 2016’da 9. sıraya düştü. Ülkemizin Tütün Kontrolü Sürdürülebilirlik notu da zayıf, 59. Tütün kullanımı en yüksek olan 24 ülke arasında yer alan Türkiye’de sigara içenlerin sayısı artarken, sigaraya başlama yaşı düşüyor ve artık daha çok kadın sigara içiyor.
“ÜLKEMİZDE SİGARAYA BAĞLI ÖLÜMLERDE AZALMA YOK”
Tütün ve Alkol Piyasası Denetleme Kurumu ((TAPDK) verilerine göre Türkiye’de 2011’e kadar tütün üretiminin azaldığını söyleyen Derneğin Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Osman Elbek ise, “2016 itibariyle tütün tüketimi konusundaki kazanımlarımızı kaybettik” dedi ve ekledi:
“2008-2011 yılları arasında Türkiye’de tütün üretimini azalttık ama sonra başka dinamiklerin devreye girmesiyle tütün üretimi arttı, ihracatı ise hiç azaltmadık. Maalesef Türkiye komşularına tütün, başka bir deyişle hastalık satan bir ülke oldu. Nargilede de artış çok yüksek. Ülkemizde sigaraya bağlı ölümlerde azalma yok, hiçbir şey değişmiyorsa bir yerde hata yapıyoruz demektir.”
“MEVZUAT İHLALİ YAPILIYOR”
Pasif içiciliğin yılda 600 binden fazla ölüme yol açtığını belirten Prof. Dr. Pınar Ay ise mevzuat ihlallerine vurgu yaptı, “İşletmeler mevzuata uyum göstermiyor ve ihlaller çok yüksek. Verilen cezalara rağmen durum böyle devam ediyor” dedi.
“POLİTİK TERCİH YAPARAK TEŞVİK VERİYORSUNUZ”
Dünya Sağlık Örgütü’nün Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesine işaret eden Sağlığa Evet Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Efza Evrengil de “2016 sonu itibariyle Türkiye’nin TKÇS’ne uyumu zayıf veya çok zayıf çıktı” dedi.
Sözleşmede Madde 5.3’ün halk sağlığı politikalarının tütün endüstrisi çıkarından korunmasını talep ettiğini kaydeden Evrengil, “Tütün endüstrisine teşvik sağlanamaz diyen 5.3 maddesi var. Ama buna rağmen politik tercih yaparak teşvik veriyorsunuz ve TKÇS’yi kadük haline getiriyorsunuz. Yani tütün endüstrisinin müdahaleleri TKÇS’ye uyumu önlemiştir” ifadesini kullandı.
“ELEKTRONİK SİGARA İÇİN MERDİVEN ALTI TARİFLER VERİLİYOR”
Bir diğer tehlikenin de elektronik sigara olduğunu belirten Prof. Dağlı, elektronik sigaranın Türkiye’de yasal olarak satılmadığını ancak sosyal medya formlarında 60 bine ulaşan üye sayısı ile satış yapıldığını, tamamen kimyasal maddelerle merdiven altı tarifler verildiğini söyledi.
“SİGARAYA KARŞI YENİDEN SEFERBERLİK BAŞLAMALI”
Tütün endüstrisinin oyunlarına gelmemek için ciddi adımlar atılması gerektiğini söyleyen Dağlı sözlerini şöyle tamamladı:
“Türkiye’de tütün üretimi azalmıyor, yasaya uyulmuyor. Bu yüzden yeniden seferberlik başlamalı. Biz; hastalarımız ölmesin, Amerikan, İngiliz tütün firmaları para kazansın diye Türk vatandaşları kanser olmasın istiyoruz. Bunlar şikayet ya da eleştiri değildir. Bizler, sorunun yeniden masaya yatırılması ve çözüm bulunması için çabalıyoruz.”
