Yaz geliyor, işletmelerde yaz stajları için görüşmeler de başlıyor. 3308 Sayılı Kanun’a göre, 10 ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az olmamak üzere mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitim yaptırmak zorundadır. Yani 10’dan fazla çalışanı olan tüm işverenler için, stajyer çalıştırmak zorundadır.
Üniversite öğrencileri stajlarını, zorunlu staj, üniversite tarafından uygun bulunan zorunlu olmayan staj ve üniversiteden bağımsız olarak isteğe bağlı yapılan staj olarak yapabilmektedirler.
3308 Sayılı Kanun’a göre, meslek lisesi ve zorunlu staj olan (veya staj yapması uygun görülen) Yükseköğretim kurumu öğrencileri için staj süresine ait sigorta primleri okulları tarafından ödenmektedir.
Staj dönemi SGK primi
Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur. İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrenciler, işyerlerinin şartlarına ve çalışma düzenine uymak zorundadırlar.
Ancak stajyer öğrencilere, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği gereğince, sanayiye ait işlerin dışındaki diğer sektörlerde mesleki eğitim, sektörün ve program türünün özelliği ile iklim şartları ve yılın belli zamanlarında çalışan işletmeler dikkate alınarak, il istihdam ve mesleki eğitim kurulunun kararıyla saat 22:00’yi geçmemek üzere gece de yapılabilmektedir. Mevzuat bu şekilde düzenlenmiş olup, sektörel ya da işe göre başka bir ayrım yapılmamıştır. Örneğin 10’dan fazla çalışanı olan ancak fiziki bir ofisi olmayan ya da ofisi olan ancak stajyer çalıştırmaya uygun olmayan işlerde de, bu yükümlülük aranmaktadır.
Mevzuatın bu anlamda güncellenmesi ve gerçekten stajların, bir beceri eğitimi niteliğinde olması için sektör ve işe göre ayrım yapılmalı ve işverenlerin yükümlülükleri bu doğrultuda belirlenmelidir.
Yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrencilerden okudukları eğitim kurumunda zorunlu staj şartı bulunanlar yanında okul tarafından staj yapması uygun görülen öğrenciler de staja başladıkları tarih itibariyle sigortalı sayılacaklar ve sigorta primleri de okulları tarafından ödenecektir.
Hangi stajyere ücret ödenecek?
Mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumlarında (meslek yüksekokulu, Teknik Eğitim Fakültesi vb.) mesleki ve teknik eğitim okulları öğrencilerinin staj yapması halinde yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde net asgari ücretin yüzde 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde net asgari ücretin yüzde 15’inden az olmamak üzere ücret ödenmesi gerekmektedir.
3308 sayılı kanun kapsamında olmayan üniversite öğrencilerine ise ücret ödenme zorunluluğu olmayıp, ücret ödenmesi halinde ise bu ücretten vergi kesilmesi gerekir. Sadece 3308 Sayılı Kanun kapsamındaki meslek yüksek okulu, teknik eğitim fakültesi vb. mesleki ve teknik eğitim veren yükseköğretim okulları öğrencileri için ödenen ücretten vergi kesilmeyecektir. SGK primleri de belirlenen staj dönemi için okul tarafından ödenmektedir.
Staj zorunluluğu olmayan, yüksekokul tarafından staj yaptırılmayan ve işverence bulunarak çalıştırılan veya okullarının haberi olmadan öğrencilerin başvurusu ile yaptırılan stajlarda, üniversite öğrencilerinin adları stajyer de olsa Sosyal Güvenlik Kurumu açısından stajyer olarak kabul edilmeleri mümkün olmadığından, işyerinde normal çalışanlar gibi ücret ve sigorta primlerinin işveren tarafından ödenmesi ve ödenen ücretten hem vergi, hem de sigorta priminin kesilmesi gerekmektedir.
Staj sigortasının emekliliğe etkisi
Son olarak, staj döneminde ödenen sigorta primlerinin (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primleri ödenmediğinden) emeklilik açısından başlangıç tarihi kabul edilmediği gibi, gün sayısı olarak da dikkate alınmadığını belirtelim. Buna ilişkin bize de gelen çok sayıda okur talebi var, okurlarımız staj döneminin sigorta başlangıcına sayılmasını veya en azından staj süresini borçlanma hakkı istiyor.
