Asgari işçilik, inşaat, ihale konusu işler gibi “bir işin yapılabilmesi” için çalıştırılması gereken en az işçi sayısını ifade etmektedir. Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından
ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerden ve özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı SGK tarafından araştırılmaktadır.
SGK’ya yeterli işçilik tutarının bildirilmiş olup olmadığının araştırılmasında, işin yürütümü için gerekli olan asgarî işçilik tutarının tespitinde dikkate alınacak asgarî işçilik oranlarının saptanması ve asgarî işçilik oranlarına vaki itirazların incelenerek karara bağlanması Asgari İşçilik Tespit Komisyonu’nun görevidir.
Komisyonun çalışma usul ve esasları, 2008 Tarihli Sosyal Güvenlik Kurumu Asgari İşçilik Tespit Komisyonu’nun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’te açıklanmıştır. 25.05.2016 tarih ve 29722 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik yönetmeliği ile komisyonun görevlerinde düzenlemeler yapılmış olup bu düzenlemelere aşağıda sırasıyla yer verilmiştir.
1- Asgari işçilikten sorumlu kurum
Asgari işçilikle ilgili işlemler, bünyesinde asgari işçilik tespit komisyonu bulunduran Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü -Koordinatör İl Müdürlüğü- tarafından yürütülüyorken, SGK’nın asgari işçilik işlemlerini yürüten Daire Başkanlığı’na verilmiştir.
2- Asgari işçilik incelemesinde birden fazla komisyonun kurulması
Birden fazla komisyonun kurulması halinde asgari işçilik oranına yapılacak olan itirazı inceleyecek komisyon Yönetim Kurulu Kararı ile belirlenecektir. Birden fazla komisyonun kurulması halinde komisyonlarda görevli komisyon başkanları ile konfederasyonlarca ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nce görevlendirilmiş birer üyenin katılacağı istişare komisyonu oluşturulacaktır.
3- Komisyon çalışmaları
Birden fazla komisyonun mevcut olması halinde, komisyonlarda görevli komisyon başkanları ile konfederasyonlarca ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nce görevlendirilmiş birer üyenin katılacağı istişare komisyonu toplantıları daire başkanlığınca belirlenecek tarih ve yerde her ayın ilk haftasında yapılır. İstişare toplantılarında alınan kararlar tutanağa bağlanır ve komisyonlar açısından bağlayıcıdır.
4- Çeşitli işkollarının asgari işçilik oranları
Çeşitli işkollarına ait işlerin asgari işçilik oranları, komisyonca veya birden fazla komisyon olması halinde, istişare komisyonunca tespit edilerek tebliğ ile Resmî Gazetede yayımlanır.
5- Dosyaların ön incelemesi
Komisyona intikal eden dosya, Başkan tarafından işin ağırlığına ve uzmanlık konusuna göre üyelerden birine verilir. Dosya, öncelikle ve ivedilikle asgari işçilik oranının tespiti için gerekli belgeleri ihtiva edip etmediği açısından ön incelemeye tabi tutulur. Ön inceleme süresi on günden fazla olamaz. Bu inceleme sonucunda komisyonca ilave bilgi ve belgelerin teminine ihtiyaç duyulması halinde Başkan ve bir üyenin imzasını taşıyan bir tutanak ile söz konusu belgeler, oran tespitini isteyen üniteden yazılı olarak istenir.
6-Yerinde tespit
Devam etmekte olan veya tamamlanmış işlerle ilgili olarak asgari işçilik oranı hakkında karar verilebilmesi için, işin yapıldığı yerin görülmesi gerektiği durumlarda, komisyonca alınacak karar gereğince gerekçesi yazılı olarak belirtilmek suretiyle belirlenen üyeler daire başkanlığı oluru ile işyerine giderek yerinde tespit yaparlar. İşverenin talep etmesi halinde devam etmekte olan işlerle ilgili yerinde tespit, yukarıda belirtilen usulle yapılabilir.
7- İtiraz usulleri
İşveren, kendisine tebliğ edilen borca veya asgari işçilik oranına, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde nedenleri ile birlikte yeni bilgi ve belgeleri de ekleyerek ilgili üniteye bir kez yazılı olarak itiraz edebilir.
Asgari işçilik oranına yapılan itirazlar, yönetim kurulu kararı ile belirlenen komisyonca incelenmek üzere komisyonun faaliyet gösterdiği daire başkanlığına veya üniteye ilgili ünitece gönderilir.
Komisyonun faaliyet gösterdiği daire başkanlığına veya üniteye, asgari işçilik oranına yapılan itiraz üzerine Komisyonca alınan kararı, en geç üç iş günü içinde ünitesine gönderir.
Olağan dikkat ve özen gösterildiğinde gerçekleşmeyecek olan yazım ve/veya aritmetik işlemlerdeki hatalar hariç birden fazla yapılan itirazlar Komisyonca dikkate alınmaz.
