Asgari geçim indirimi (AGİ), çalışanların elde ettikleri gelirin asgari geçim düzeyini sağlayacak bir kısmının toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıdır.
Asgari geçim indirimi hesaplamalarında asgari ücretin yıllık brüt tutarı, işçinin medeni durumu ve çocuk sayısı dikkate alınarak belirlenmektedir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 01.01.2016-31.12.2016 döneminde uygulanacak asgari ücreti günlük brüt 54,90 TL ve aylık brüt 1.647,00 TL olarak belirlemiş bulunuyor. Bu da asgari ücretin de artması anlamına geliyor.
Asgari geçim indirimi uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler yararla≠nabilmektedir. Asgari geçim indiriminden, ücret gelirlerini yıllık beyanname ile bildirenler de yararlanabi≠lecektir. Asgari geçim indiriminin yıllık tutarı, her ücretli için asgari ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarını aşamayacak ve yılı içerisinde asgari ücret tutarında meydana gelen değişiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.
İlgili yılın ocak ayı başında geçerli olan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının (2016 yılı gelirleri için 01.01.2016 itibariyle aylık 1.647 TL);
– Mükellefin kendisi için yüzde 50’si,
– Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için yüzde 10’u,
– Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için yüzde 7.5’i,
– Üçüncü çocuk için yüzde 10,
– Diğer çocuklar için yüzde 5’i,
olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çar≠pılması sonucu bulunacak indirim tutarının 1/12’sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır.
Ücretliler medeni durumu ve çocuk sayısı hakkında bildirimlerini, en yüksek ücret geliri elde ettikleri işverene vererek uygulamanın ilgili işverence yerine getirilmesini sağlayacaklardır. En yüksek ücretin hangi işverenden alınacağının belli olmaması halinde, indirimden yaralanacağı işvereni ücretli kendisi belirleyecektir. Ücretlinin aynı anda birden fazla işverenden dolayı asgari geçim indiriminden faydalandığının tespiti halinde; oluşan vergi ziyaı, ücretliden cezalı olarak tahsil edilecektir.
Net ücret üzerinden anlaşmak suretiyle çalışanlar da asgari geçim indiriminden yaralanacak olup, hesaplanan vergiden mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarları net ücretleri ile birlikte ücretliye ödenecektir.
İşveren ile çalışan arasındaki iş akdinin veya hizmet sözleşmesinin devam etmesi koşuluyla, çalışmayı geçici olarak durduran veya imkânsız hale getiren hallerde dahi asgari geçim indirimi uygulamasına devam olunacaktır. Ücretlinin faydalanacağı azami indirim tutarı, elde ettiği ücret geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi ile sınırlı olduğundan, mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde ücretliye herhangi bir iade yapılmayacaktır.
Ücretliler, medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumu hakkında ‘Aile Durumu Bildirimi’ ile işverenlerine bildirimde bulunacaklardır. Durumlarında herhangi bir değişiklik olması halinde (evlenme, boşanma, ölüm, doğum vb.) bu değişiklikleri işverene bir ay içerisinde bildireceklerdir. Eşlerin her ikisinin de ücretli olması halinde çocuklar yalnızca sosyal güvenlik yönünden tabi oldukları eşin bildirimine dahil edilecektir.
Eşin çalışmadığı ve herhangi bir gelirinin olmadığına ilişkin olarak (aksi tespit edilmediği sürece) ücretlinin beyanı yeterli olacaktır. Sadece ücret geliri elde eden eş, ‘çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş’ kapsamında değerlendirilmeyecektir. Bunlar dışındakiler ise çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş kapsamında değerlendirilecek olup, münhasıran emekli maaşı alanlar da çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eş olarak kabul edilecektir.
Asgari geçim indirimi uygulamasında ‘çocuk’ tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları ifade etmektedir. 18 yaşını doldurmuş çocuklardan öğrenimi sona erenler, öğrenimin sona erdiği ayı takip eden aydan itibaren anne veya babasının Asgari geçim indirimi hesabında dikkate alınmayacaklardır.
