Ücret vergilendirilirken, asgari geçim indirimi uygulanmaktadır. Asgari geçim indirimi öncesi ücretlilerimiz, memurlarımız biriktirdikleri fişleri
vergi iadesi almak için ibraz ediyor, bu oldukça fazla yüke sebep oluyordu. AK Parti hükümeti döneminde ‘asgari geçim indirimi’ uygulaması yürürlüğe girerek, birçok kişiyi bu dertten kurtardı.
Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için yüzde 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için yüzde 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için yüzde 7.5 diğer çocuklar için yüzde 5’idi. Son Torba Kanun ile birlikte üçüncü çocuk için yüzde 10’a çıkarılmaktadır. Dolayısıyla üç çocuklu ailenin aldığı vergi iadesi de artmış olacaktır.
Asgari geçim indirimi uygulamasında; gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır.
Asgari geçim indirimi, belirlenen tutar ile gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.
İndirimin uygulamasında ‘çocuk’ tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, ‘eş’ tabiri ise aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.
İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır.
İndirim, oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır.
AGİ’nin uygulama esasları
Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen asgari ücretin yıllık brüt tutarına;
– Mükellefin kendisi için yüzde 50’si
– Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için yüzde 10’u
– Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için yüzde 7.5’i, üçüncü çocuk için yüzde 10’u, diğer çocuklar için yüzde 5’i olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, Gelir Vergisi Kanununun 103’üncü maddesinde yer alan Gelir Vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpılması sonucu bulunacak indirim tutarının 1/12’sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır.
AGİ nasıl hesaplanır?
A.G.İ. Yıllık Tutarı = (Asgari Ücretin Yılbaşındaki Tutarı esas alınarak bulunan Yıllık Brüt Tutarı x A.G.İ. Oranı) x yüzde 15
Asgari geçim indirimi yıllık tutarı, ücretlinin asgari geçim indiriminden bir yıl boyunca faydalanacağı net menfaattir. Aylık yapılan ücret ödemelerinde ise asgari geçim indirimi, hesaplanan yıllık tutarın 12’ye bölünmesi suretiyle uygulanacak ve bir ay içerisinde yararlanılabilecek asgari geçim indirimi tutarı, yıllık olarak hesaplanan tutarın 1/12’sini geçemeyecektir.
Asgari geçim indiriminin yıllık tutarı, her ücretli için asgarî ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarını aşamayacak ve yıl içerisinde asgari ücret tutarında meydana gelen değişiklikler, asgari geçim indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.
Ücretlinin faydalanacağı azami indirim tutarı, elde ettiği ücret geliri üzerinden hesaplanan gelir vergisi ile sınırlı olduğundan, mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde ücretliye herhangi bir iade yapılmayacaktır.
Hesaplama örneğin;
Eşi çalışmayan bir ücretlinin 3 çocuğu olması halinde;
1.201,50 TL asgari ücret,
yüzde 50 ücretlinin kendisi, yüzde 10 çalışmayan eşi, yüzde 7.5 ilk çocuk, yüzde 7.5 ikinci çocuk ve yüzde 10 üçüncü çocuk olmak üzere toplamda yüzde 85,
Ve kural olarak yüzde 15 katsayısı dikkate alınarak;
1201,50 TL x yüzde 85 (50+10+7.5+7.5+10) x yüzde 15= 153,19 TL AGİ uygulanacaktır.
