Ülkemiz, son 12 yılda istikrarlı ekonomisi ve Ak Parti hükümetlerine duyulan güvenle birlikte hızlı bir büyüme sürecine girmiş ve buna bağlı olarak ta yabancı
yatırımcı sayısı artmış, istihdam olanakları ile yoğun yabancı işgücü göçü alan bir ülke haline gelmiştir. Son yıllarda ise ülkemize çeşitli nedenlerle gelen göçmen sayısının artması, yabancı yatırımların teşvik edilmesi ve ülke ekonomisinin nitelikli işçiye duyduğu ihtiyaç yanında ulusal ve uluslararası mevzuata uyum gerekliliği yabancı istihdamına ilişkin mevzuatın yeniden düzenlenmesini ve bu konuda bir politikanın oluşturulmasını gerekli kılmıştır.
Özellikle global-uluslararası- büyük şirketlerin üst düzey yabancı sayısının artması, diğer bir çok ülke ve bölgenin Türkiye’den yönetilmesini sağlamış. Her yıl Türkiye’ye çalışma amaçlı gelen yabancılar ve buna bağlı olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılan başvuru sayısı artmaktadır.
Her yıl Türkiye’ye çalışma amaçlı gelen yabancılar ve buna bağlı olarak bakanlığa yapılan başvuru sayısı artmaktadır. 2003 yılında yıllık 7 bin olan başvuru sayısı 2009 yılında 10 bin iken 2013 yılında 55 bin olmuştur ve 2014 yılı sonu itibariyle bu sayı 62 bin olmuştur.
Burada özellikle bakanlığın yabancı işlemlerindeki olağanüstü emek ve çabası için de burada görevli bakanlık personeline de teşekkür etmek gerekiyor. 2014 yılında çalışma izni verilenlerin uyruklarına baktığımızda, 165 ayrı ülkeden gelen yabancının ülkemizde çalışma izni alarak çalıştıkları görülmektedir.
Başvuru sayısının bu kadar artması, Türkiye’nin artan gücü ve bir çok global şirketin yönetim merkezini İstanbul’a taşımasıyla birlikte artan yabancı çalışan sayısına bağlıdır. Türkiye’ye gelen yabancı çalışan sayısındaki artışta en önemli faktörün son yıllarda sağlanan ekonomik istikrar ve gelişmeyle uyumlu istihdam fırsatlarının artışı olduğu görülmektedir.
4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun çıkarıldığı dönemin ihtiyaçlarına göre hazırlanmış bir prosedür kanunu olmasının yanında İçişleri, Dışişleri ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yapılacak üç ayrı işlem neticesinde izinleri geçerli hale getiren ve uzun bürokratik süreçleri gerektiren düzenlemeler içermektedir.
Bu nedenle Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun artık günümüz koşullarında ihtiyaca cevap verememektedir. Kaldı ki 6458 sayılı yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 11.11.2014 tarihinde yürürlüğe girmesi ile mevcut kanunda bulunan iş ve işlemlere ilişkin hususların önemli bir kısmı işlevsiz hale gelmiştir. Ayrıca ülkemize de diğer ülkelerden gelen yabancı öğrencilerin ülkemizde 3 ay staj yapmasında yaşanan sıkıntıların da çözülmesi önemli bir gelişme olacaktır.
Gerek ulusal mevzuat gereği yeni üstlenilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi gerekse uluslararası mevzuata uyum sağlanması gerekliliği; yabancı istihdamına ilişkin, alanında uzmanlaşmış idari bir teşkilatın kurulmasını da kapsayan, yeni bir kanun ihtiyacını doğurmuştur. Bu kapsamda, yabancı yatırımcıların ülkemize çekilmesi ile nitelikli yabancı çalışanların istihdamına yönelik politikaların geliştirilmesi amacıyla Yabancı İstihdamı Kanunu Tasarısı hazırlanmıştır.
Bu Tasarının yasalaşmasının, Türkiye’nin Dünya ekonomisinde söz sahibi ülkeleri arasında yer almasını 2023 hedeflerine ulaşılmasına önemli katkı sağlayacağı öngörülmektedir.Yabancı İstihdamı Kanunu ile yapılması tasarlanan değişiklikler ve getirilmesi düşünülen yenilikler aşağıda sıralanmıştır:
-Yabancı istihdam politikasını belirleme görevi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına verilmektedir.
-Yabancı istihdam politikasına ilişkin önerilerde bulunmak üzere kamu kurumları ve özel sektör temsilcileri ile işçi ve işveren kuruluşlarının, akademisyenlerin katılımıyla Yabancı İstihdamı Danışma Kurulu oluşturulacaktır.
-Bakanlık bünyesinde, bu Kanunu ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlayarak uygulayacak Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü kurulacaktır.
-Çalışma izinleri başvurusu yapılması ve değerlendirilmesinin yanı sıra yabancı istihdamının etkilerinin izlenmesi ve ilgili diğer kurumlarla tam entegrasyonu sağlayacak Yabancı İstihdamı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi kurulacaktır.
-Yeni dönemde, farklı kurumlarca verilen çalışma izinleri tek elden verilerek, uygulama birliği sağlanacaktır.
-Puanlama sistemi oluşturularak çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesine ilişkin objektif kıstaslar getirilecektir.
-Özel yeterlilik gerektiren bazı mesleklerde ilgili Bakanlıklardan mesleki yeterliliğe dair olumlu görüş alınmasına devam edilecek, bu ön izin uygulaması elektronik anlamda geliştirilerek daha hızlı ve efektif hale getirilecektir.
-Ülkemize önemli yatırımlarda bulunacak veya nitelikli personel sayılan yabancılar için, şirket ortağı veya yönetim kurulu üyesi yabancılara bağımsız çalışma izni ile çalışabilme imkanı getirilecektir.
-Yabancının eş ve çocuklarına en az beş yıl sonra çalışma izni verilebilmesi uygulaması kaldırılacaktır.
-Belirli şartlara bağlı olarak, kamu yararına çalışacak yabancılara muafiyet belgesi alarak çalışabilme imkanı getirilmektedir.
-Ülkemize önemli yatırım yapan yabancılara ilk başvuruda bir yıllık süre şartı aranmaksızın çalışma izni verilecektir.
-Lisans ve ön lisans öğrencilerine kısmi süreli çalışmasına imkan verecek şekilde yurtiçinden çalışma izni başvurusunda bulunma hakkı sağlanacaktır.
-Bilim adamı/araştırmacılar ile kamu ve özel sektörün AR-GE merkezlerinde istihdam edilecek nitelikli yabancılara süre ve şartlarda kolaylık sağlanacaktır.
-Genel olarak, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve diğer mevzuatta yer alan yabancılara ve yabancıların çalışmasına ilişkin hükümlere uyum sağlanmaktadır.
-Kanun kapsamında görev, sorumluluk ve temsil görevlerini uygulayacak uzmanlaşmış bir birim olarak Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü kurulacaktır.
