Belediyeler Ve Otopark Sorunu
3194 Sayılı imar kanununun 37, 44 maddeleri gereği yapılacak bina ve tesislerde otopark yapılması zorunlu hale getirilmiştir.
Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 01.07.1993 ve 26.04.2006 tarihlerinde Otopark yönetmeliği yayınlanmıştır.
Bu yönetmenliklerde otoparkın yapılan binaların kendi arsasında karşılanması, otopark yerinin binaların kendi arsasında karşılanamaması durumunda inşaat sahiplerinin ödeyeceği otopark ücretlerinin bir bankada toplanarak yapılacak bölgesel otoparklar ile bu ihtiyacın karşılanması kararlaştırılmıştır.
Otopark ücretinin belirlenmesi içinde:
Birim Otopark Arsa Payı; hiçbir şekilde Birim Otopark Yapı Payının yüzde yirmisinden fazla olmamak üzere, imar planında bölge ve genel otopark olarak belirlenen arsaların, Emlak Vergisi Kanunu uyarınca tespit edilen bedelinin planda belirlenen emsal hesabına konu alana bölünerek, birim otopark alanı ile çarpılması sonucu tespit edilen bedeli,
Birim Otopark Yapı Payı; yapı ruhsatının düzenlendiği yıl için, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’de yer alan otoparka ait birim fiyatlar esas alınarak hesaplanan bedeli,
Birim otopark arsa payı+ Birim otopark yapı payı = Otopark bedelini vermektedir.
Ayrıca yönetmelik ile otopark bedeli alınan parsellerden ayrıca otopark ücreti alınmaması kayda bağlanılmıştır.
Otopark için kanun ve yönetmelik hususları böylece belirlenmiş olmasına rağmen uygulamada birçok noksanlıklar bulunmaktadır.
Belirlenen bu noksanlıklar şunlardır:
1-Belediyeler otoparkı arsasında karşılayamayan parsellerden otopark ücretini almalarına rağmen, topladığı ücret oranında bölgesel otopark yapmamışlardır.
2- Yapılan otoparklarda ise otopark katılım ücreti aldıkları parsellerden, ücretsiz olarak otoparktan yararlanma hakkını sağlamamışlardır.
3- Bölgesel otopark olarak yapılan binaların birçoğu sonradan işyerlerine dönüştürülmüş. Amacı dışında kullanılmaktadır.
4- Otoparklar kiraya verilmiş, rant tesisi haline dönüştürülmüştür. Buralardan astronomik fiyatlarla ancak yararlanılmaktadır.
5- Bölgesel otoparklar iyi işletilmemekte, çoğu bakımsız haldedir.
6-Belediyeler ve kamuya ait yeni yapılan binalarda dahi gereği kadar oto park yeri inşa edilmediğinden, vatandaşlar buralarda otopark problemi yaşamakta otomobilini çevrede bulunan yollara kaldırımlara park etmektedir.
7- Bir kısım kamu binaları ile bilhassa hastanelerde otopark alanı olarak ayrılan alanlardan yararlanırken otopark ücreti alınmakta, otopark alanları rant alanı konumuna dönüştürülmüştür. Vatandaşların bir kısmı da otopark ücreti ödememek için otolarını bu alanların dışında park etmekte, çevrede bulunan yollar otoların park alanına dönüşmektedir.
8- Bazı hastanelerde girişe bariyer konularak, hastasını hastaneye getirip gidenden bile oto giriş ücreti alınmaktadır.
9- Otopark yeri temin etme ve buraları uygun şartlarda vatandaşın hizmetine sunmak bilhassa kamunun görevi olmasına rağmen; bu görev yerine getirilmemekte, özel sektör tarafından da fahiş fiyatlarla yararlanılan otopark alanları oluşturulmaktadır.
10- Ülkemizde otomobil sayısı hızla artmaktadır. Bazı ülkelerde otomobil alacak şahıstan otopark yeri bulunup, bulunmadığı soruşturulmakta. Otopark yeri bulunmayanların otomobil alma hakkı kısıtlanmaktadır.
Ülkemizde ise uydu haritasından bazı şehirlerimize baktığımızda, şehrin ticaret ve konut alanında bulunan yolları, kaldırımları otolar tarafından işgal edildiği görülmektedir. Bu durum ilgili kamu kuruluşlarının görevini yerine getirmediğinin, otopark alanı temin etmediğinin açık delilidir.
Oto sayısının hızla artmakta olduğu ülkemizde otopark konusunda acil önlemler alınmalıdır. Kamuya ait binalar ile özel sektöre ait binalarda yeteri kadar otopark yeri bulunması mutlaka sağlanmalı, mevcut otopark alanlarının otopark dışında kullanımına izin verilmemelidir.
Belediyeler otopark alanı temininin kendilerinin asıl görevi olduğunu unutmamalı, bu konuyu gelir getirici rant unsuru olarak görmemelidir. Çünkü asli vazifesidir.
Mustafa YOLCU
İNŞ. MÜHENDİSİ
