Hiçbir zararı yok diye tanıtılan elektronik sigaraların marifetleri her geçen gün daha iyi anlaşılıyor.
PLoS One isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırmada “elektronik sigaraların dumanında klâsik sigara dumanındakinden daha fazla miktarda ağır metaller ve silika partikülleri bulunduğu” belirlendi (1).
California Riverside Üniversitesi bilim adamları tarafından gerçekleştirilen çalışmada elektronik sigaraların çeşitli bölümlerinde bulunan metaller, ışık ve elektron mikroskobu, hücre toksisitesi testleri ve x-ışını mikro-analizleri yapılarak incelendi.
Elektronik sigara dumanında 1 mikrondan daha büyük olan kalay, gümüş, demir, nikel, alüminyum ve silikat partikülleri ile kalay, krom ve nikelin 100 nanometreden küçük partikülleri bulunduğu; elektronik sigarada 11 elementten 9’ unun konsantrasyonlarının konvansiyonel sigaradan fazla veya eşit olduğu görüldü.
Nanopartiküllerin zararları
Nanopartiküllerin, akciğerlerin hava keseciklerine (alveoller) kadar erişebildikleri biliniyor (2).
Duman oluşturabilmeleri için çok daha derin çekilmeleri gereken elektronik sigaralarda alveollere erişen partikül miktarı da daha fazla oluyor (3).
Metal partikül ve nanopartiküllerinin yol açtığı zararlar laboratuar ve hayvan deneylerinde de gösterildi (4, 5) ve bunlar akciğerlerden karaciğer, böbrek, kalp ve beyne de taşınabiliyorlar (6, 7).
Elektronik sigara dumanında bulunan krom nanopartiküllerinin hücre kültürlerinde hasara sebep olduğu (8, 9); nikel nanopartiküllerinin uzun süre solunmasının farelerde akciğer ve kalpte enflamasyona yol açtığı biliniyor (10).
Kalay nano-partiküllerinin akciğerlerdeki etkisi araştırılmış olmamakla beraber kalay tozunun hücreler için zararlı olduğu ve bronş epitelyum hücrelerini kanserleşmeye teşvik edebileceği konusunda bilgiler var (11, 12).
Elektronik sigara dumanında 22 element tespit edilmiş olup bunlardan kurşun, nikel ve krom FDA’ nın ‘zararlı ve muhtemelen zararlı kimyasallar’ listesinde yer alıyor (13).
Kurşun ve kadmiyum miktarları konvansiyonel sigaralardaki kadar olmakla beraber elektronik sigara dumanındaki nikelin Marlboro marka sigaradakinden 2-100 misli fazla olduğu belirlendi.
Bu elementlerin başta akciğerler ve sinir sistemi olmak üzere pek çok organ üzerine olumsuz etkileri var ve bunların çoğu da e-sigara kullananlar tarafından bildirildi.
Nano-teknolojinin olumsuz yönlerinden biri de maddeleri tabii hâllerine göre çok daha küçültmenin onları daha zararlı duruma getirmesidir.
Böylece bir madde vücudun savunma sistemlerini kolayca aşarak daha zararlı olabilir.
Mesela, nanometre mertebesine kadar küçültülen nikel partikülleri östrojen molekülleri ile doğrudan ilişkiye girerek endokrin sistem için daha toksik olabilirler.
Solunum yoluyla akciğerlere ulaşan partiküllerin burada diğer metaller, etilen glikol ve nikotinle beraber oluşturduğu kimyasal karışım ‘sinerjik toksisite’ gösterebilir.
Sinerjik toksisite, her birinin tek başlarına gösterdikleri toksisitelerin toplamının daha fazla olması demektir.
Gelelim neticeye
Sanki içinde nikotinden başka hiçbir kimyasal madde bulunmayan ve sağlığa hiçbir zararı olmadığı iddia edilen elektronik sigaraların hiç de ‘masum olmadıkları’ gün gibi ortada.
Elbette sigaranın zararlarını biliyoruz ve sigaraya karşıyız ama elektronik sigaraların da öyle gelişigüzel içilecek ürünler olmadığını, bunların da insan sağlığı için ciddi riskler yaratabileceğini hatırlatmak istiyorum.
Yağmurdan kaçarken doluya kapılmayalım.
Sigaraya, elektronik sigaraya ve her türlüsüne hayır!
KAYNAK
1. http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0057987
2. Bakand S, Hayes A, Dechsakulthorn F (2012) Nanoparticles: a review of particle toxicology following inhalation exposure. Inhal Toxicol 24: 125–135. doi: 10.3109/08958378.2010.642021.
3. Yang W, Peters JI, Williams RO (2008) Inhaled nanoparticles–a current review. Int J Pharm 356: 239–247.
4. Schrand AM, Rahman MF, Hussain SM, Schlager JJ, Smith DA, et al. (2010) Metal-based nanoparticles and their toxicity assessment. Wiley Interdiscip Rev Nanomed Nanobiotechnol 2: 544–568. doi: 10.1002/wnan.103.
5. Oberdorster G, Oberdorster E, Oberdorster J (2005) Nanotoxicology: an emerging discipline evolving from studies of ultrafine particles. Environ Health Perspect 113: 823–839.
6. Takenaka S, Karg E, Roth C, Schulz H, Ziesenis A, et al. (2001) Pulmonary and systemic distribution of inhaled ultrafine silver particles in rats. Environ Health Perspect 109 Suppl 4: 547–551.
7. Terzano C, Di Stefano F, Conti V, Graziani E, Petroianni A (2010) Air pollution ultrafine particles: toxicity beyond the lung. Eur Rev Med Pharmacol Sci 14: 809–821.
8. Bhabra G, Sood A, Fisher B, Cartwright L, Saunders M, et al. (2009) Nanoparticles can cause DNA damage across a cellular barrier. Nat Nanotechnol 4: 876–883. doi: 10.1038/nnano.2009.313.
9. Horie M, Nishio K, Endoh S, Kato H, Fujita K, et al. (2011) Chromium(III) oxide nanoparticles induced remarkable oxidative stress and apoptosis on culture cells. Environ Toxicol 28: 61–75.
10. Kang GS, Gillespie PA, Gunnison A, Moreira AL, Tchou-Wong KM, et al. (2011) Long-term inhalation exposure to nickel nanoparticles exacerbated atherosclerosis in a susceptible mouse model. Environ Health Perspect 119: 176–181.
11. Chen WH, Stempelmann K, Rehn S, Diederichs H, Rehn B, et al. (2005) [Biological responses of tin mine particles and their association with adverse effects on health in tin mine]. Zhonghua Lao Dong Wei Sheng Zhi Ye Bing Za Zhi 23: 366–370.
12. Bian L, He YW, Tang RZ, Ma LJ, Wang CY, et al. (2011) Induction of lung epithelial cell transformation and fibroblast activation by Yunnan tin mine dust and their interaction. Med Oncol 28 Suppl 1: S560–569.
13. Administration FaD (2012) Harmful and potentially harmful constituents in tobacco products and tobacco smoke:established list. In: Services DoHaP, editor. Rockville.
