Faşizm’in kurucusu olan İtalya, gelecekte faşizm gibi bir ideolojiyi kuracağının kehanetini yıllar önce içinde barındırdığı Machiavelli gibi siyasetçilere yer vermesiyle göstermiştir.“Başarıya giden her yol mübahtır“ demiş, ünlü makyevelist düşüncenin sahibi. Ona göre amaca ulaşmak için her türlü araca başvurmak meşrudur. Bu alanda yapılabilecek her türlü ahlaksızlık, kandırmaca ve yalan başarılı olmanın temel taşıdır makyevelist düşünceye göre.
Uzun yıllar diplomatlık görevini üstlenen ve çok sayıda kitap yazan Machiavelli’nin kitaplarında savunduğu görüşler bunlar. Bir kısım tarihçiler haklı olarak onun bu görüşlerinin faşistleri etkilemiş olduğunu düşünür.
İtalya’nın çalkantılı olduğu bir dönemde doğan Machivavelli, iyi bir öğrenim gördü ve uzun yıllar İtalya adına diplomatik görevlerde bulunmuştur. Medicilere komplo kurmakla suçlanmış ve hapse atılarak işkence görmüştür. Dönemin ünlü “Borgia” ailesinin yaşamına tanık olmuş ve meşhur “Prens” isimli kitabında bahsettiği siyasi düşünceleri de bu dönemlerde yaşan Caesare Borgia’yı izlemesiyle ortaya çıkmıştır.
Onaltıncı yüzyılın ikinci yarısından sonra gittikçe ün kazanmaya başlayan Machiavelli’nin kitapları bir süre sonra yasaklanmıştır. Yazdıklarını savunanlar olduğu gibi karşı çıkanlarda olmuştur. Dönemin koşulları ve şartları ele alındığında ona bunu yazdıran nedenlerin dönemin İtalya’sında mı yoksa dünya düzeninden mi kaynaklandığı önemli bir soru işaretidir.
Çünkü onaltıncı yüzyıldan sonra dünya gittikçe yükselen burjuvazinin etkisi altına girmeye başlamış ve bu süreçten itibaren gittikçe kendini daha çok gösteren kapitalist bir sistemin esiri olmaya başlamıştır.
Makyevelist düşünceye göre, başarılı olmak isteyen bir siyasetçi dürüst olmamalıdır. Çünkü makyevelist düşünceye göre insanlar bencildir ve o yüzden siyasetçiler’de bencil davranmalıdır. Kendi menfaat ve çıkarları için halka yalan söylemeli ve onları kandırmalıdır. Bunun için de her türlü aracı kullanabilmelidir.
Günümüzde makyevelist düşünce halen geçerlidir ve onu haklı bulup bu düşünceyi uygulayan ahlaktan, dürüstlükten yoksun pek çok siyasetçi bulabilmeniz de mümkündür. Ve hemen hemen hepsinin başarılı bir siyasetçi olarak karşımıza çıktığını da düşünebilirsiniz. Ancak ahlaktan ve erdemden yoksun olan bu siyasetçilerin başarıları çok da uzun sürmüyor eninde sonunda gerçek yüzleri ortaya çıkıyor.
Söyledikleri yalanlarla insanları ancak bir süreliğine kandırırlar sonrasında ise gerçekler birer birer ortaya çıkar ve adeta söyleyeni cezalandırır. Bazen hayatını, bazen şerefini, bazen de onurunu kaybettirir. Eğer bir insan bütün bunları kaybediyorsa yaşadığı hayatın ne anlamı vardır?
Machiavelli bence haksız çıktı, çünkü onun düşüncesini uygulayan siyasetçilerin unutulan bir başka ortak noktaları daha var ki o da hiç birinin sonunun Mussolini’den ve Hitler’den farklı olmadığıdır.
Anıl YÜCEL
