Statin meftunları tarafından neredeyse hiçbir yan etkisi olmayan ilaçlar olarak reklâmı yapılan kolesterol düşürücü ilaçların yeni bir marifeti daha ortaya çıktı.Kanada’ da Waterloo Üniversitesi uzmanları tarafından yapılan ve ‘Optometry and Vision Science’ isimli tıp dergisinde yayınlanan araştırmada statinlerin diyabeti olanlarda ‘katarakt riskini artırdığı’ gösterildi.
Araştırma 200-2008 seneleri arasında göz kliniğinde takip edilen 452’ si tip 2 diyabet hastası olan 6 bin 400 kişi üzerinde yapıldı.
Katarakt riskini artıran cinsiyet, hipertansiyon ve sigara tiryakiliği hesaba katılarak diyabet ve statin tedavisinin etkileri değerlendirildi.
Araştırmaya katılan diyabetlilerin yüzde 56’sı, diyabeti olmayanların ise sadece yüzde 16’sı statin kullanıyordu.
Statin kullanmanın katarakt riskini yüzde 57, diyabetin ise yüzde 82 oranında artırdığı belirlendi.
İstatistikî değerlendirmede statinlerle alâkalı katarakt riskinin diyabetle alakalı katarakt riskine eşit olduğu ama bu ilişkinin değişik katarakt türlerinde farklı olduğu belirlendi.
Mesela çok eskiden beri diyabetle ilişkilendirilen ‘subkapsüler katarakt’ adlı katarakt türünün diyabetle alakalı olmadığı anlaşıldı.
Şeker hastaları arasında statin kullanımı daha yaygın olmakla beraber, bu iki risk faktörünün birbirinden bağımsız olduğu da görüldü.
Katarakt riskindeki en hızlı artışa statin kullanan yaşlılarda, en yavaş artışa ise statin almayan ve şeker hastası olmayanlarda rastlandı.
Şeker hastası olmayan ve statin kullanmayanlar diyabetlilerle kıyaslandığında kataraktın bunlarda ortalama olarak 5.6 sene evvel geliştiği anlaşıldı.
Araştırmayı yapan uzmanlar bu sonuçlara bakarak statinlerin katarakta sebep olduğunun iddia edilemeyeceğini ama böyle bir ilişkiyi kuvvetle düşündürdüğünü söylüyorlar ve hayvan deneylerinin de benzer sonuç verdiğine dikkat çekiyorlar.
İki sene kadar önce yayınlanan ve İngiltere’ de 2 milyondan fazla kişi üzerinde yapılan araştırmada statin alan her 10 bin kişide bu ilacı almayanlara göre için fazladan 307’ sinde katarakt geliştiği de bildirilmişti.
Katarakt riski neden fazla?
Diyabetiklerde hücre içinde ‘sorbitol’ birikimin lensin berraklığını bozarak katarakt oluşumuna yol açtığı düşünülüyor.
Katarakt diyabetiklerde de cerrahi girişimle başarıyla düzeltilebilmekle beraber bu hastalarda komplikasyonlar daha fazla görülüyor.
Bu arada daha önce yapılan bir çalışmada statinlerin 45-54 yaş arası erkeklerde katarakt riskini yüzde 38 kadınlarda ise yüzde 18 azalttığını göstermişti ama bu araştırmanın retrospektif yani geriye dönük olduğunu hatırlatmak isterim.
Gelelim neticeye
Hem diyabetin hem de statin kullanımının tüm dünyada giderek yaygınlaştığı göz önüne alınacak olursa katarakta yakalananların sayılarının hızla artacağı öngörülebilir.
Bu iş göz doktorlarıyla lens üreticilerine yarayacak.
KAYNAK:
