Eti kim veya hangi kuruluş, kuruluşlar pahalı satmak istiyor, etin pahalı satılmasını kim veya hangi kuruluş önlüyor, konusunu bu yazımızda ele alacağız.
Çift tırnaklı canlı hayvanlardan elde edilen et protein kaynağımız. Yoğun protein kapsayan üç ürün var. Bu kaynaklar; hayvansal ürün olan et ve süt ürünleri, bitkisel protein kaynağı baklagiller ve hem bitkisel hem hayvansal özellikler taşıyan mantar. Toplumumuzda mantar tüketme alışkanlığı yaygın değil. Süt ve süt ürünleri kadar et de stratejik bir üründür.
Gıda maddelerinde tüzüğe aykırı katkı maddeleri basının, kamuoyunun ilgisini çekiyor. Peki gıdanın pahalandırılması da kamuoyunun ilgisini çekmez mi? Elbette ki çeker, çeker de medya tüzüğe aykırılıklarda dört çeker kullanırken gıdayı, sütü, eti pahalandıranlar için tek çeker bile kullanmıyor!
Sütü ucuza elde edip kutulayıp pahalı satanlar kervanına birde eti pahalıya satmak için et sektörünü tamamen ele geçirmek isteyenler katılıyor ve bu niyetlerini apaçık ortaya koymaktalar!
Bunlar; Et Balık Kurumu canlı hayvan kesimi ve kestiği hayvanların etlerini toptan veya perakende alıcılara, tüketicilere ulaştırmasın, ‘ Devlet kasaplık yapar mı ‘’ diyorlar..
Hayvancılık, gıda, tarım, çiğ süt ve süt ürünleri politikalarında kamuoyu karartmaları yaşanabiliyor, sahte çözümler gösterilebiliniyor..
Üreticilerin Tüketicilerin kalesi Et Balık Kurumu Kimi Rahatsız Ediyor
Et İçin güya ‘’Ucuz Formül’’ bulan kimler?
Süt Endüstrisi Kurumu (SEK)1990 yıllarda çiğ sütü satın alım piyasa düzeninde üreticileri korurken ürettiği ambalajlı ürünlerin fiyatında ve piyasa fiyatı oluşumunda tüketicileri koruyordu. Şimdiki gibi market raflarında kutu sütlerin fiyatları fahiş fiyattan değildi. Özel sektör devletin süt kurumu ile rekabet ettiğinden özel sektöründe süt ve süt ürünleri satış fiyatları makul düzeyde idi.
SEK, çiğ süt üretenleri, hayvancılık sektörünü korumak için çiğ sütü özel sektörden biraz daha pahalı alarak çiğ süt alım fiyatlarının düşmesine, düşürülmesine engel oluyordu. SEK zarar ediyor bahanesi ile özelleştirildi.
Et Balık Kurumu’nun tüm et kesimhaneleri özelleştirme kapsamına alındı ise de şehir merkezlerinde arsa rayiç değerleri yüksek olanlar haricindekileri satın alan olmadı. Satılmayan kombinalar 2010 yılına kadar canlı hayvan satın alımlara da devam etmedi.
2009 yılı Eylül ayında et ve çiğ süt fiyatları birlikte artmaya başladı. Çiğ Sütün satın alım fiyatları sanayiciler tarafından durduruldu. Et fiyatları durdurulamayınca 2010 yılı Nisan ayında EBK’na ithal et, kasaplık, besilik canlı hayvan ithal müsadesi verildi. 2010 yılı agostos ayında özel sektöre de sıfır gümrükle ithalat izni verildi .
Et Balık Kurumu şu an yerli üreticilerin hayvanlarını satın almada piyasa düzenlemesi yapıyor. Özel sektörden biraz daha yüksekten fiyatla canlı hayvan satın alarak üreticileri özel sektör nezdinde koruyor. Yerli ve ithal kestiği kasaplık hayvanların etlerini kendi veya franshing verdiği mağazalarında belirlenen fiyatlardan sattığı için tüketiciler nezdinde referans fiyat oluşturuyor. EBK’nun ürünlerinin satıldığı mağaza sayısı az olmasına rağmen özel sektörün et fiyatlarını dizginleyebiliyor.
‘’Et için ucuz formül bulundu’’ başlıklı bir haberde Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, Et ve Balık Kurumu'nun (EBK) işletmesini devralmaları halinde Türk halkının yerli ve ucuz et yiyebileceğini belirterek, "Devlet, kasaplığı bize bırakmalı, 3 senedir durumlar kötüye gidiyor. EBK olmasaydı bugün ithalatçı konumda bulunmazdık" diyor.
Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç’un EBK olmasaydı bugün ithalatçı konumda bulunmazdık sözlerini EBK’ya gerçek dışı bir suçlama olarak görmek mümkündür. Halbuki et konusunda ülkeyi ithalatçı konumuna sokak EBK değil çiğ sütün fiyatını düşürenler ve düşürmeye izin veren politikaları devam ettirenlerdir.
Sayın Tunç diyor ki: ‘’Et Balık Kurumu zarar ediyor ‘’ diyor.. Zarar ettiği doğrudur. Et balık kurumunun ettiği zarar üç kuruştur. Devletin hayvan başına, çiğ süt litre başına, yem, çayır, silaj bitkileri dekar başına verdiği destekler ile de yılda milyarlarca lira 2012 yılı itibari ile 2,5 milyar ‘’DEVLET ZARAR ‘’ ediyor. Et Balık Kurumu hem hayvan üretiminin piyasa düzenleyiciliğinde hem de et tüketiminin piyasa düzenleyiciliğinde ‘’zarar ‘’ ediyor. EBK ettiği üç kuruş ‘’zarar ‘’ ile etin fiyatını artırmak isteyenlerin, etin fiyat, kazanç politikasına hakim olmak isteyenlerin hevesleri kursağında bırakıyor..
Üreticilerden hayvan satın alıp ve kesim yapan, marketlere dağıtım ağına sahip olan özel firmalar bakın aşağıda neler yaptığını okumanızı dilerim:
Et ve et ürünlerinin Ege ve Akdeniz Bölgesinde toplu tüketim kanallarında rekabete aykırı, rekabeti engelleyici hareket ve tavırlarda bulunan firmalara rekabet kurulunca ceza yağdırıldı.
Ege ve Akdeniz Bölgesinde Et ve Et Ürünleri Toplu Tüketim Kanalına Yönelik Olara Yürütülen Soruşturmaya İlişkin Rekabet Kurumu’nun Nihai Kurul Kararı’nın 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 49. Maddesi Uyarınca Taraflara da Danıştay yolu açık olmak üzere açıklandı.
Rekabet Kurulu kararları ancak Danıştay nezdinde itiraz edilebiliniyor.
Rekabet Kurulunun 05.08.2010 tarih, 10-52/996-M sayılı kararıyla, bazı teşebbüslerin Ege ve Akdeniz bölgesinde et ve et ürünleri toplu tüketim kanalındaki müşterilerine yönelik rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar yapmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal edip etmediklerinin tespiti için, aynı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmıştır. Soruşturma sonucunda, tespitler ve ilgili tarafların savunmaları, toplanan tüm bilgi ve belgeler ile Soruşturma Raporu, Ek Yazılı Görüş ve Sözlü Savunma Toplantısındaki açıklamalar değerlendirilerek, 17.11.2011 tarihli toplantısında Rekabet Kurulunca 11-57/1510-538 sayı ile aşağıdaki nihai karar alınmıştır:
1. Pınar Entegre Et ve Un Sanayi A.Ş. ile Yaşar Birleşik Paz. Dağ. Tur. ve Tic. A.Ş.’den oluşan iktisadi bütünlük ile Kayarlar Et San. ve Tic. A.Ş. ile Namet Gıda San. ve Tic. A.Ş.’den oluşan iktisadi bütünlüğün Ege ve Akdeniz bölgelerinde et ve et ürünleri toplu tüketim pazarında bilgi ve ileri tarihli fiyat listelerinin değişimi yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiklerine OYBİRLİĞİ ile,
2. Bu nedenle, 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin üçüncü, beşinci ve yedinci fıkrası ile “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem Ve Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi, ikinci fıkrası, üçüncü fıkrasının (a) bendi ile 7. maddesinin birinci fıkrası hükümleri uyarınca, 2010 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin takdiren %0,6 (binde 6)’sı oranında olmak üzere;- Pınar Entegre Et ve Un Sanayi A.Ş. ile Yaşar Birleşik Paz. Dağ. Tur. ve Tic. A.Ş.’ye müteselsilen 511.770,94 TL (Beşyüzonbirbin yediyüzyetmiş TL, doksandört Kr.)
– Kayarlar Et San. ve Tic. A.Ş. ile Namet Gıda San. ve Tic. A.Ş.’ye müteselsilen782.489,39 TL (Yediyüzseksenikibin dörtyüzseksendokuz TL, otuzdokuz Kr.)idari para cezası verilmesine Kurul Üyesi Reşit GÜRPINAR’ın farklı gerekçesi ve OYBİRLİĞİ ile,
3. Altın Et Entegre Tic. ve San. Ltd. Şti. ile Aytaç Gıda Yatırım ve San. Tic. A.Ş. ve Aytaç Gıda Pazarlama Tic. ve San. A.Ş.’den oluşan iktisadi bütünlüğün 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiğine dair yeterli bulguya rastlanmadığına; dolayısıyla adı geçen teşebbüsler hakkında aynı Kanun’un 16. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanmasına gerek olmadığına OYBİRLİĞİ ile,
4. 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin birinci fıkrası uyarınca, hakkında soruşturma yürütülen teşebbüslerin Kanun kapsamında ihlal oluşturabilecek uygulamalardan kaçınmaları gerektiğine OYBİRLİĞİ ile
Gerekçeli karar daha sonra tebliğ edilmek ve Danıştay yolu açık olmak üzere karar verildiği bildiriliyor.
EBK ; özel firmaların diledikleri gibi et fiyatları ile oynamasına, piyasayı boş bırakmayarak fiyat düzenleme görevi yapıyor.. EBK, Sürdürülebilir hayvancılığı, tüketicilerin hayvansal proteine erişimini mümkün kılmaya çalışmaktadır.
Yumurta çalmanın, birinin cebinden para çalmanın cezası üç ay hapistir. Yüz kızartıcı suçlar kapsamında olup hırsızlık, yankesicilik olarak kanunlarda niteleniyor. Firmalar sattıkları mallarda aralarında zımni veya açık bir şekilde anlaşıp tüketicilerin cebinden parayı almaları ise rekabet kanununa aykırılık olarak değerlendiriliyor ve para cezası veriliyor.
Hırsızlık, yankesicilik ekonomik suç olmuyor, rekabete aykırı fiiller ekonomik suç oluyor..Birinde bireyin bireye karşı işlediği, ikicisi ise firma veya firmaların topluma karşı işlediği suçlardır..
Suç: İnsanların, firmaların karşısına çıkan problemleri veya problem olarak gördüklerini yasal olmayan tarzda çözümüdür.. Firmalarda kazandıklarını yeterli görmeyişlerini problem gördüklerinden bu problemi topluma karşı ‘’ekonomik suç ‘’işleyerek çözmeye çalışıyorlar
Daha fazla kazanç hırsı ile tüketicilerin parasının eksiltilmesi rekabet kanunlarını, diğeri ise yüz kızartıcı suçlar kanununu ihlal olarak görülüyor..
Çok kez yazdık ve yazmaya devam edeceğiz. Rekabet kanunlarını çiğneme suçu, ağır ve yüz kızartıcı suçlar kapsamına alınmalıdır.
Yüzde yüz dana etiketine ve fiyatına rağmen ucuz tavuk eti karışımlı ürün satmak da tüketicileri aldatmaktan öte tüketicilerin cebindeki parayı almaktır..
Televizyon, internet reklamlarının, köşe yazarlarının yaratmaya çalıştıkları marka imajları, doğrusu üzerinde çok düşünülmeye değer konulardır. Gıda da marka imajları cebinizin güvenliğini sağlamıyor..
Et özel sektörünün piyasada istediği gibi at oynatması için ‘’ EBK’nun piyasadan çekilmesi isteniyor.’’ Olay bundan ibarettir.
Et tüketicileri siz buna razı mısınız? Razı değil iseniz Et Balık Kurumu özelleştirilecek olursa karşı durun. Sizin adresinize uzak da olsa EBK mağazalarından da alışveriş etmeye devam edin.
