Fransız Le Monde gazetesi pek çok ilaç, gıda ve kozmetikte bakteri üremesini engellemek için kullanılan paraben isimli maddenin kanser yapıcı etkisi olduğundan dolayı yasaklanması noktasına gelindiğini açıkladı.
Geçtiğimiz 3 Mayıs’ta Fransız meclisinde oylanan bir kanunla, plastiklere esneklik kazandıran ve boyalarda kullanılan bir kimyasal olan “fitalatlar” ile gıda, kozmetik ürünler ve ilaçlarda koruyucu madde olarak kullanılan “parabenler” ve yine kozmetik ürünlerde kullanılan “alkil fenoller” sağlığa olan zararları sebebiyle yasaklanmak isteniyor. Kanun çoğunluk oyu alarak meclisten yasaklanması yönünde geçti; ancak üretimi durdurmak ve tamamen yasaklamak için senatodan da geçmesi gerekiyor.
Ev temizlik ürünlerinde, parfümlerde, kırtasiye malzemelerinde, hatta ilaçlarda, yiyeceklerde ve içeceklerimizde bulunan binlerce katkı maddesinin insan sağlığına olan zararları her geçen gün daha iyi anlaşılıyor. Bunlardan biri de paraben!
Parabenin sağlığa zararları
Parabenler başta şampuan, sabun, krem gibi kozmetik ürünler olmak üzere birçok ilaca mikrop ve mantar üremesini önlemek için eklenen bir grup kimyasal maddedir. Bunlar özellikle banyo gibi rutubetli ve sıcak ortamlarda bulunan ürünler için uygundur.
70 seneden beri şampuan, maskara, fondöten, losyon, saç boyası gibi pek çok kozmetik üründe kullanılan parabenlerin başlıcaları metil-paraben, etil-paraben, butil-paraben, propil-paraben ve izobutil-parabendir. Birçok üründe daha düşük dozlar kullanabilme amacıyla birkaç paraben bulunur.
Duyarlı insanlarda deride kızarma, kaşınma gibi alerjik tepkilere yol açabileceği gibi derinin erken yaşlanmasına ve DNA’ da hasara da sebep olabileceği bilinmektedir.
Parabenlerin en çok korkulan etkisi meme kanserine yol açma riskidir. Bir araştırmada 20 meme kanseri dokusunun 18’ inde gram başına 20 nanogram paraben olduğu gösterilmiştir. Bazı paraben türlerinin hayvan deneylerinde hafif derecede de olsa östrojen benzeri etkilerinin olduğunun anlaşılmasıyla bu kimyasalın meme kanserine sebep olabileceği iddiaları artmıştır.
Parabenlerin erkeklerde sperm sayısını ve testosteron salgısını azaltabileceğini gösteren araştırmalar da vardır.
Meme kanserlerinin çoğunun memenin üst dış kadranında ortaya çıkmasının da koltuk altına uygulanan kozmetiklerde bulunan parabenler yüzünden olabileceği ileri sürülmüştür.
Northwestern Üniversitesinin 2004’ de yaptığı bir araştırma koltuk altına sıkılan deodorant ve ter önleyicilerin çok sık kullanılmasının erken yaşta meme kanseri riskini artırabileceğini ortaya koymuştur.
Danimarka’ da gönüllü gençler üzerinde yapılan bir çalışmada ise paraben ihtiva eden losyonların deriye sürülmesinden birkaç saat sonra bu maddenin kana ve idrara geçtiğinin gösterilmiş olması da parabenlerin sağlığımızı etkileyebileceğine işaret eder.
EWG’ nin (Çevre Çalışma Grubu) bir araştırması modern insanın günde ortalama 9 çeşit kişisel bakım ürünü kullandığını ve bunların çoğunda paraben bulunduğu dikkate alınacak olursa birçok insanın yüksek miktarda parabene maruz kalmasının muhtemel olduğunu göstermektedir.
Gelelim neticeye
Tüm dünyada etkili ve ucuz oldukları için yaygın olarak kullanılan parabenlerin kanser yaptığına dair kesin delil olmamakla beraber bu kimyasalların yüzde 100 emniyetli olduğunu söylemek de mümkün değildir.
Amerikan Milli Kanser Enstitüsü parabenlerin meme kanserine sebep olduklarını gösteren yeterli bilgi olmadığı ama bu ilişkinin daha geniş gruplarda ayrıntılı olarak araştırılması gerektiği kanaatindedir.
Bana sorarsanız: Herkes ama özellikle de çocuklar ve ailesinde kanser sık görülen kişiler paraben ihtiva eden ürünlerden titizlikle uzak durmalıdır.
Birçok üreticinin artık paraben ihtiva etmeyen kozmetikler üretmeye başlaması da son derecede manalıdır.
