Dünyada her gün milyonlarca insan boş yere kolesterol düşürücü ilaç (statin) içiyor. Durum bizde de farklı değil; 30’ lu 40’ lı yaşlarda aslanlar gibi sağlıklı insana kanda kolesterolleri biraz yüksek çıktı diye peynir ekmek gibi kolesterol hapı yazılıyor. Oysa her ilaç için geçerli olduğu gibi kolesterol ilaçları da sadece özel bir grup hastaya faydası ve riskleri çok iyi hesaplanarak verilebilecek ilaçlardır. Bugünkü bilimsel verilere göre de bu ilaçlar yalnızca “Daha önce kalp krizi veya felç geçirmiş yüksek risk grubundaki hastalar” için faydalı olabilir. Kolesterol ilaçlarının gereksiz kullanımının yaratacağı ekonomik kayıplar bir tarafa bunların ölüme kadar gidebilen, hayat kalitesini yerle bir eden çok ciddi yan etkileri vardır.
Dünyada her gün milyonlarca insan boş yere kolesterol düşürücü ilaç (statin) içiyor. Durum bizde de farklı değil; 30’ lu 40’ lı yaşlarda aslanlar gibi sağlıklı insana kanda kolesterolleri biraz yüksek çıktı diye peynir ekmek gibi kolesterol hapı yazılıyor.
Oysa her ilaç için geçerli olduğu gibi kolesterol ilaçları da sadece özel bir grup hastaya faydası ve riskleri çok iyi hesaplanarak verilebilecek ilaçlardır. Bugünkü bilimsel verilere göre de bu ilaçlar yalnızca “Daha önce kalp krizi veya felç geçirmiş yüksek risk grubundaki hastalar” için faydalı olabilir.
Kolesterol ilaçlarının gereksiz kullanımının yaratacağı ekonomik kayıplar bir tarafa bunların ölüme kadar gidebilen, hayat kalitesini yerle bir eden çok ciddi yan etkileri vardır.
Daha bir hafta önce yayınlanan bir araştırmaya göre, kolesterol düşürücü statin sınıfı ilaçların felç geçiren bazı hastalarda bırakın işe yaramayı felcin tekrarlama ihtimalini artırdıkları ortaya çıkmıştı(1).
Bu hafta yayınlanan ve 34 binden fazla hastanın 1 seneden uzun süre takip edildikleri 14 araştırmayı değerlendiren bir meta-analizde ise, “kalp hastalıkları riski düşük olan kişilerde kolesterol ilaçlarının işe yaramadığı, hatta yan etkileri dolayısıyla zararlı bile olabilecekleri” sonucu ortaya çıktı(2).
Araştırmayı yapan uzmanlar inceledikleri araştırmalarda, kolesterol ilaçlarının yan etkilerinde bir artış olmadan tüm sebeplere bağlı ölümler ile kalp krizi ve felçlerde azalma olduğunun belirlenmesine karşılık, çalışmaların çoğunda yan etkilerin bildirilmemesi, kalp hastalığı olanların da çalışmaya alınmış olması gibi, sonuçları şüpheli kılan taraflar olduğunu bildiriyorlar.
Araştırmaya katılan uzmanlardan Shah Ebrahim, doktorları gereksiz statin tedavisi yapmamaları konusunda uyarıyor ve şunları söylüyor:
“Kısa adı NİCE olan The National Institute for Health and Clinical Excellence’ in 10 sene içinde kalp krizi, felç ve kalp hastalığı riski normalden yüzde 20 fazla olanlara statin verilmesini tavsiyesine ben de katılıyorum. Ancak düşük riskli kişilerin bu tedaviden fayda göreceklerine dair kesin bilimsel kanıtlar mevcut değil. İlaç endüstrisinin amacı olabildiğince fazla insanın ilaç kullanması; ancak bu bayat bir numara!”
Fiona Taylor da “İlaç endüstrisi tarafından desteklenen araştırmaların sonuçlarının daima ilacın lehine olduğunu” vurguluyor.
Buna karşılık Prof Colin Baigent “Statinlerin tüm sebeplere bağlı ölümleri 5 yıl içinde yüzde 10 azalttığının ispatlandığını söylüyor ve ekliyor:”Statinler son 20 senenin en büyük başarısıdır ve binlerce insanın hayatını kurtarmıştır.”
Kolesterol ilaçlarının yan etkileri gözden kaçırılıyor
Kolesterol ilaçlarının yan etkileri içinde karaciğer ve kas hasarı ile akut böbrek yetersizliği başta geliyor. Beynin gelişimi ve işlevleri için çok önemli bir madde olan kolesterolün kan düzeylerinin azalmasının sinirlilik, saldırganlık, hafıza kaybı, unutkanlık, iktidarsızlık, intihara teşebbüs, polinöropati… gibi çeşitli nörolojik ve zihinsel belirtilere yol açtığı da biliniyor. Şeker hastalığına sebep oldukları, enfeksiyon ve kanser riskini artırdıkları da dikkate alınmalı.
Gelelim neticeye
Tek hedefi daha çok kazanmak olan ilaç endüstrisinin hegemonyası altındaki modern tıp hastaların değil laboratuar bulgularının tedavi edilmesini emrediyor. Kanda kolesterolü yüksek olan herkese statin sınıfı bir ilaç yazılması da modern tıbbın dayatmalarından biri.
Ben de kolesterol ilaçlarının kolesterolü yüksek olan her hastaya rastgele yazılmasını doğru bulmuyorum. Çünkü tek başına kolesterol yüksekliği tedavi edilmesi gereken bir hastalık değil.
Asıl önemli olan damar sertliğine (ateroskleroz) yol açan diyabet, obezite, hipertansiyon, sigara, hareketsizlik, kötü beslenme, stres gibi faktörlerin ortadan kaldırılması!
KAYNAKLAR
