Tıp dilinde bruksizm ismiyle bilinen diş gıcırdatma, 7’ den 70’ e her yaştan insanda görülebilen bir durumdur. Uyku sırasında ortaya çıkan hastalıklar içinde uykuda konuşma ve horlamadan sonra üçüncü sırada gelir. Görülme sıklığı kesin olarak bilinmemektedir, ancak insanların yüzde 10-20 kadarında olduğu tahmin edilmektedir.
Agresif, sinirli, saldırgan ve hiperaktif kişilerde daha fazla rastlanır. Seyrek olduğu zaman önemli değildir, sık ve şiddetli olduğunda çok önemli komplikasyonlara yol açabilir.
İnsanlar istemli olarak dişlerini gıcırdatabilirler, fakat daha çok sinir, gerilim ve korkuya bağlı olarak ortaya çıkar.
Bruksizm, özellikle 5-6 yaşlarındaki çocuklarda ve geceleri istem dışı olarak gelişir. Kişi, aynı horlama gibi diş gıcırdattığının farkında değildir.
Gıcırdatmanın gece olması iki bakımdan önemlidir. Birincisi, uyku sırasında gıcırdatmanın kontrol edilmesinin mümkün olmaması, ikincisi ise, uyku sırasındaki gıcırdatmanın şiddetinin daha fazla olmasıdır.
DİŞ GICIRDATMA HER ZAMAN MASUM DEĞİLDİR;
Diş gıcırdatma, şiddetli olmadığı zaman dişlere herhangi bir zarar vermez, ama aşırı olduğunda çeşitli olumsuzluklar ortaya çıkar. Bunların başında dişlerde yıpranma, hassasiyet ve ağrılar gelir. Gıcırdatma sürekli ve şiddetli ise diş minelerinde hasar ve hatta ileri durumlarda diş boylarında kısalma meydana gelir. Dolguların düşmesine ya da zarar görmesine yol açabilir. Diş etlerinde hassasiyet ve kanamalar görülebilir. Bazı kişilerde, çene kaslarında gerginlik, yorgunluk, baş ağrısı yapabilir. Ayrıca gıcırtı sesi o ortamda bulunan kişileri rahatsız eder, uykusunu bozar.
DİŞ GICIRDATMANIN SEBEPLERİ:
Diş gıcırdatmanın kesin sebebi belli değildir, fakat çoğu zaman stres, korku gibi psikolojik faktörlerin etkisiyle ortaya çıktığı kabul edilir. Bazı kişilerde çene yapısındaki bozuklukların ve alt ve üst dişlerin birbiriyle uyumlu olmamasının rolü olabilir. Anne veya babalarında diş gıcırdatma olan çocuklarda bu alışkanlık daha fazla görülür.
Bruksizm, bazen ağır beyin travmalarından sonra ya da yüzü ilgilendiren nöromusküler hastalıklarda da gelişebilir. Depresyon tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak da karşımıza çıkabilir.
Diş gıcırdatanların çoğunun aynı zamanda horlamaları da vardır ve bunlar Uykuda Solunum Durması Sendromu’ na adaydırlar.
Kahve, kola gibi kafeinli içecekler, alkol ve sigara içilmesi diş gıcırdatma için risk faktörü olarak kabul edilir.
DİŞ GICIRDATMA ALERJİNİN DE BELİRTİSİ OLABİLİR;
Son yıllarda yapılan araştırmalar, diş gıcırdatmanın alerjik çocuklarda üç misli daha fazla görüldüğünü göstermektedir. Gıcırdatma, saman nezlesi, sinüzit, burun kemiği eğriliği, burun polipleri olanlarda daha fazladır.
Bunlar genellikle geceleri ağzı açık yatan, horlayan ve salyaları akan çocuklardır. Bu çocuklarda kulak ağrısı ve kulak iltihaplarına da çok sık rastlanır.
Allerjik çocuklardaki diş gıcırdatmalarının, Östaki Borusu’ nun mukozasındaki ödemden dolayı orta kulakta negatif basınç oluşumuna bağlı bir refleks olarak geliştiği düşünülmektedir.
TEDAVİ;
Öncelikle, varsa bruksizme sebep olan beyin travması, alerji gibi esas hastalık tedavi edilmelidir.
Dişlerdeki bir bozukluğa bağlı olan gıcırdatmalarda gerekli düzeltmeler yapılmalıdır. Dişlerinde harabiyet gelişen hastalar, uyku sırasında dişlerin birbirlerine sürtünmelerini önleyecek ağız içi protezlerden yararlanılabilirler.
Stresi olanlarda psikiyatristlerden yardım istenmelidir. Alkol, kahve ve sigara içilmesi önlenmelidir.
Depresyon ilaçlarına bağlı diş gıcırdatmalarda gabapentin isimli ilaçla iyi sonuçlar alındığı bildirilmiştir.
