Adil Korkmaz’ın OKNOS EĞİLİMLERİ isimli kitabı 2012 yılında “ikinci adam yayınları” tarafından yayımlanmıştır.
Kitap 107 sayfadan oluşmuştur.
İçindekiler’ de beş bölüm var; bunlar sırasıyla; “canlı: kendi ve tür için varlık, yaşam eğilimi, sevi eğilimi, kendimserlik eğilimi ve insan: canlılar arasında bir canlı” biçimindedir.
Yazar, düşüncelerini edebiyatın ve felsefenin önde gelen isimlerinden alıntılar yaparak güçlü biçimde temellendirmiştir.
Bu önemli eser bir başka açıdan “edebiyat ve felsefe ilişkisi” bağlamında da incelenebilecek özellikler içermektedir.
Ancak bu çalışmada yapıtın kısaca öz ve biçim bakımından tanıtımı ve kısa bir değerlendirmesine yer verilmiştir.
Önce kitabın adında da yer alan “oknos eğilimlerine” değinelim.
Oknos, kararsız bir kişiymiş, bir seçim yapınca, çok geçmeden onu değiştirirmiş, yeni seçim yaparmış, yine çok geçmez bu kez başka bir seçim yaparmış.. Yunan mitolojisinde sonsuz dek ceza çeken kişi.
Kararsızlığın başlı başına bitimsiz bir ceza olduğunu anlatır.
Adil Korkmaz’a göre, “yaşam alanı bu söylenceye benzerlikler gösterir.”(sayfa 5)
Yazardan bu benzerlikleri daha geniş biçimde dinlemek kitabın derinliğini daha yakından görmemize katkı sağlayacaktır.
Kitapta ana ve alt bölümler arasındaki bağlantılar tutarlı ve sağlam biçimde kurulmuştur. Bir bölümden diğerine geçişte bölüm isimleri ile içerikleri arasındaki uyum güçlüdür.
İlk bölümde, canlı: kendi için varlık ve tür için varlık olarak tanımlanmıştır.
Heraklit’in varlık anlayışının temelinde olan ve “logos” olarak tanımlanan(söz, düşünce, us, oran) bir kavramla başlamak çok yerindedir. Anlamlıdır.
Ruhta bir düşüncenin olması ve bunun kendini çoğaltması..
Yaptığımız bilim, felsefe, sanat etkinlikleri de kendimizi çoğaltmak değil midir?
Yine kitabın ilk sayfalarında şiir ve öykü ile ve Özdemir Asaf ile konuya girmek “felsefe-edebiyat-şiir” etkileşimi hakkında bizi yeniden düşündürmekte..
Öykü, “…bir varlığın halihazırdaki kendisinden gelecekteki kendisine doğru yolculuğu…” diye tanımlanıyor.(sayfa 9)
İlginç ve öykücüleri tartışmaya davet eden bir yaklaşım..
Yine “insanın kendine varması” yolculuğu.. hem felsefi, hem imgesel bir anlatımla verilmiş..
Oknos eğilimleri olarak; yaşam, sevi ve kendimserlik eğilimleri üzerinde durulmuştur.
Yaşam eğilimi, “canlı kalmak için gösterilen etkinliklerin arkasındaki içsel itici güçtür.”(sayfa 13)
Yazarın yarattığı bir tip, “bay-bayan temtek” kurgusal biri, temel özelliği kendisini başkalarının yerine koyamaması.
Yaşam eğiliminin ete kemiğe bürünme biçimlerinden biri diye tanımlanan “ikiyüzlülük” güzel bir masalla(Ayşe Fatma kuzular) daha belirgin biçimde kavratılmaktadır.
Sayfa 53’te, güncel örneklerinin de çok olduğu bir ikiyüzlülük çeşidi verilmiştir.
Topluluk değerlerini içselleştirmişlik numarasıyla yapılan ikiyüzlülük..
Yine sayfa 54’te ikiyüzlü bir kurt ağzından ekonomi politik dersi olabilecek bir masal anlatılmaktadır ki hem çok günceldir, hem çok düşündürücüdür..
Sevi eğilimi, karşı cins ile eşleşip bir başka kendisine varmak olarak irdelenmiştir.
Burada sayfa 70’te “sevi intiharlarıyla..” ilgili kısım psikoloji ve felsefe bağlamında çok tartışılması gereken ilginç bir konudur.
Kendimseme kavramı, bir canlının bir varlığı kendisinden bir parça olarak algılamasıdır.(sayfa 81)
Bazen de öznenin kendisini bir nesnede algılamasıdır. Örneğin Faulkner kendisini “Döşeğimde Ölürken” adlı romanında algılar.
Bu roman sevilirse yazar sadece eserinin değil, kendisinin de sevildiğini duyumsayarak mutlu olur.
Kişi ne zaman kendisini üretkenliğinde algılar?
Daha özelde yazar-eser ilişkisi bağlamında ilginç bir araştırma konusu da budur.
Bu yapıtın Mengüşoğlu’nun “bütüncül insan anlayışı” ile bitmesi kanımca çok yerinde olmuştur.
Adil Korkmaz’ın Oknos Eğilimleri kitabında da insanı bütünsel kavramaya yönelik bir yaklaşım sergilenmektedir.
İnsanın “yaşama- sevi ve kendimserlik eğilimleriyle” bir bütün olarak kendine ulaşması önemli bir yaklaşım sayılmalıdır.
Değerli yazar Adil Korkmaz’ı böylesine önemli derinlikler içeren, insanı çok boyutlu kavramaya yönelik ve güncel göndermeleri de bulunan bu incelemesi için kutlar, bu yöndeki yeni çalışmalarını da merakla bekleriz.
