Bu makale ilki “En az 10 milyon grip aşısına ihtiyacı olan bir ülke neden bu kadar az aşı ısmarlıyor?” başlıklı (https://ahmetrasimkucukusta.com/2020/10/27/yazilar/tip-yazilari/grip-tip-yazilari-yazilar/en-a10-milyon-doz-grip-asisina-ihtiyaci-olan-bir-ulke-neden-bu-kadar-az-asi-ismarliyor/), ikincisi “Grip aşıları neden bulunmaz Hint kumaşı oldu?” (https://ahmetrasimkucukusta.com/2020/11/22/yazilar/tip-yazilari/grip-tip-yazilari-yazilar/grip-asilari-neden-bulunmaz-hint-kumasi-oldu/)başlıklı yazıları takip eden üçüncü yazıdır.
GRİP AŞISI BULUNMAMASI SİYASETEN KULLANILIYOR, OLAY BUDUR
“Bu sene KOVİD ve grip aynı anda gelecek felaket olacak” iddiasının mesnetsiz bir korkutma olduğunu düşünüyorum.
KOVİD salgınıyla beraber grip sezonunu geçiren Güney Yarıküre’ den gelen veriler bu ülkelerde hem gribin hem diğer solunum yolları viral enfeksiyonlarının geçmiş senelere göre ortalama 10 misli az olduğunu ortaya koyuyor (1).
Mesela, kışı atlatan Avustralya’ da 2020 sezonunda laboratuvar teşhisli gripli sayısı 21.196, gripten ölenlerin sayısı ise 36.
Yeni Zelanda’ da 2019’ da grip sebebiyle hastaneye yatırılmaları icap edenlerin sayısı 6.500 iken bu sayı bu sene 200 (2).
Gribin bu sene Kuzey Yarıküre ülkelerinde de çok daha az görülmesi kuvvetle muhtemeldir
Bizde de bu sene gribin geçmiş senelere göre çok daha az görüleceğinin ilk sinyalleri gelmeye başladı.
Her yıl binlerce kişide ekimin ilk haftası influenza görülmeye başlarken Sağlık Bakanı’ mızın açıklaması çok dikkat çekici (3):
“5 haftadır tarama yapıyoruz. Bu dönemde influenza yok”.
Ben de her sene soğuk algınlığı, sinüzit, farenjit, gripli hasta sayılarının tavan yaptığı bu günlerde bu sene bu tür vakaların nerdeyse yok denecek kadar az olduğunun farkındayım.
Aynı anda hem KOVİD hem grip olur mu?
Elbette bu mümkün ama iki virüsün aynı anda hastalık yapması çok sık rastlanan bir durum değil.
Viral interferens adı verilen mekanizmaya göre, virüslerden birine karşı gelişen bağışıklık ikinci bir virüsün hastalık yapmasına engel oluyor (4).
Çin’ den gelen ilk veriler, aynı anda birden fazla virüsün hastalık yapmasının ender olduğunu gösteriyordu (5).
USA’ da KOVİD teşhisiyle hastaneye yatırılan 1996 hastanın 42’ sinde (%2.1) başka bir virüs tespit edildi ve bunların da sadece birinde etken influenza virüsü idi (6).
Bir başka araştırma da KOVİD olan 116 hastadan gene sadece 1’ inde influenza da vardı (7).
Tüm bu veriler bize KOVİD ve gribin aynı anda hastalık yapma ihtimalinin oldukça düşük olduğunu gösteriyor.
Geçin vaka serilerini “KOVİD + grip çok ağır bir tablo yapıyor” şeklinde vaka bildirisine bile rastlamadım.
KOVİD ve grip birbirine karıştırılabilir mi?
KOVİD ve gribin kendilerine has belirtileri ve başka birçok hususiyeti olmakla beraber birbirine çok benzediği klinik tablolar da vardır yani her iki hastalık pekâlâ karıştırılabilir ama bunların oranı oldukça düşüktür. (Bana göre yüzde 10-20).
Tecrübeli bir klinisyen vakaların ekseriyetinde klinik olarak her iki hastalığı net olarak ayırt edebilir ama bunları kesin olarak teşhis ve ayırt etmenin tek yolu “laboratuvar testleridir”.
Grip aşısı olanların sayısı arttıkça ölümler azalmıyor, artıyor
Her sene giderek daha çok insana grip aşısı yapılan ABD’de iki sene evvel 145 milyon kişi aşılanmış ama o sene 80 bin kişinin gripten öldüğü ortaya çıkmıştı.
Adeta aşı yapılan kişi sayısı arttıkça da gripten ölümler de artmaktadır.
Nitekim ABD’de gripten ölüm sayısı çok daha az insanın aşı olduğu senelerde en fazla 36 bin olarak bildirilmiştir.
Grip aşılarının koruyuculuğu ile ilgili en önemli bilgi ise aşı prospektüslerinde yer alan şu ifadedir: Aşı olduktan sonra grip hastalığının azaldığını net olarak gösteren kontrollü araştırmalar mevcut değildir (8).
Hadi, bir özet yapalım:
BİR: Bu sene, grip ve diğer solunum yolları virüs enfeksiyonlarının geçmiş yıllara göre çok daha seyrek olması kuvvetle muhtemeldir.
İKİ: SARS-CoV-2 ve influenza virüsleri aynı anda hastalık yapabilirler ama bunun son derecede nadir olacağını gösteren güçlü deliller vardır.
ÜÇ: KOVİD ve gribin beraber olduğu hastaların daha ağır hastalık tablosu gösterdiğine, ölüm ihtimallerinin bu hastalıkların tek başına yarattığı riskten yüksek olduğuna dair tatminkâr bir veri yoktur.
DÖRT: Grip aşısının koronavirüslere karşı koruyucu bir etkisi olmadığı gibi bunların gribe karşı koruyuculukları da aşıdaki virüsle hastalık yapan virüsün uyumuna göre çok düşük olabilir, hatta hiç de olmayabilir.
Daha da önemlisi grip aşısı olanlarda diğer solunum yolları virüslerinin sebep olduğu enfeksiyonların riski 4.4 mislinden fazla artabilir (9).
Grip aşısı bulunmaması siyaseten kullanılıyor
Bu sene daha az grip vakası olması kuvvetle muhtemel olduğu, KOVİD ve gribin çok düşük bir ihtimalle bir arada bulunabileceği, grip aşısının etkinliğinin her sene farklı olduğu ve bazen hiç korumadığı, grip aşısının KOVİD’ i önlemeyeceği dikkate alındığında grip aşısı bulamayan vatandaşların ve tabibanın “Neden grip aşısı yok” diye tutturmalarının mantıklı bilimsel bir açıklaması yoktur.
Bence, buradaki olay grip aşısının bulunmuyor olmasının siyasete alet edilmesi, bundan hareketle Sağlık Bakanlığı’ nın yıpratılmak istenmesidir.
Bu, siyasetçilerin en tabii hakkıdır ama “bilim insanlarının” siyasete bulaşmaları hoş değildir; bu yüzden tıbbın itibarı sarsılıyor.
55 sene grip aşısı olmayan bir enfeksiyon hastalıkları profesörünün bu sene birden grip aşısı meftunu olması başka nasıl açıklanabilir ki?
Şunu da bilin ki, “ille de grip aşısı” diyenlerin yüzde kaçının düzenli grip aşısı yaptırdığı araştırılsa inanın yüzde 10’ dan fazla bir oran çıkmayacaktır.
Gelelim neticeye
BİR: Bu sene ilk defa grip aşısı olma arzusu duyanlara: “Hiç endişeniz olmasın, bakın bu yaşa kadar sağ salim gelmişsiniz, zaten grip riskinin çok düşük olduğu bu sezon aşı yaptırmamakla bir kaybınız olması mümkün görünmüyor. Geçirmiş olduğunuz gripler sizde aşıdan çok daha kuvvetli bir bağışıklık bırakmış olmalıdır”.
İKİ: Her sene grip aşısı yaptırırken bu sene yaptıramayacak olanlara: “Hem en yüksek risk grubunda değilmişiz diye hem de grip aşısına ara vermekle bundan sonraki seneler aşıdan daha fazla fayda göreceğiz diye sevinin.” (10).
ÜÇ: Sağlık Bakanı çıkıp da “80 milyon doz grip aşısı iki gün sonra hazır, hem de bedava” dese, inanın bu aşıyı yaptıranların sayısı gene bir milyon kadar olur.
DÖRT: Bu sezonun 75 senelik grip aşısı tarihinde grip aşısı yaptıramamış olmaktan en az zarar görülebilecek sezon olacağını düşünüyorum.
Bilmem anlatabildim mi?
Kaynaklar:
1. https://www1.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/Content/cda-surveil-ozflu-flucurr.htm
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32007143/
6. https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2765184
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7160748/
9. https://academic.oup.com/cid/article/54/12/1778/455098
10. http://cid.oxfordjournals.org/content/59/10/1375.full#ref-6
