Son günlerde medya da grip haberlerinden geçilmiyor. Bir tarafta gribin bu sene milyonlarca insanı hasta edeceği… şeklinde ‘korkutucu haberler’, bir tarafta ise ‘Grip aşısının tam zamanı’ başlıklı ‘içimize su serpen’ haberler. Durun, hemen korkmayın. Grip her yıl kış aylarında epidemilere, yani salgınlara neden olan bir solunum yolları enfeksiyonudur. Genellikle 3-6 hafta kadar süren bu salgınlarda virüs toplumun yüzde 1-5 kadarına bulaşır. Grip salgınlarının tüm dünyada her yıl 3-5 milyon insanın ciddi şekilde hastalanmasına ve beşyüzbine yakının da ölümüne yol açtığı tahmin edilmektedir.
Grip, her yıl ortaya çıkan epidemilerden başka, bir de 20-30 yılda bir pandemilere, yani dünya çapında salgınlara yol açmaktadır. Pandemi, kısaca milyonlarca insanın hastalanması ve ölmesi demektir. Geçen yüzyılda 1918, 1957 ve 1968 yıllarında olmak üzere üç pandemi meydana gelmiştir. 1918 yılındaki İspanyol Gribi 20-40 milyon, 1957’ deki Asya gribi ve 1968’ deki Hong Kong Gribi 1’er milyon insanın ölümüne neden olmuştur.
Pandeminin nedeni, o güne kadar insanlarda hastalık yapmamış olan, dolayısıyla insanların bağışıklığının olmadığı yeni bir grip virüsünün ortaya çıkmasıdır. En son dünya çapında salgın 1968 yılında olduğuna göre bu yıl bir pandemi meydana gelmesi sürpriz olmayacaktır.
Dünya Sağlık Örgütü beklenen pandeminin, kuş gribi etkeni olan H5N1 virüsünün insanlara bulaşması ve yayılmasıyla olacağını tahmin etmektedir. Asya’ ya göçmen kuşlarla geldiği düşünülen H5N1 virüsü başta tavuk, ördek olmak üzere kümes hayvanlarına bulaşmış ve bu yıl içinde milyonlarcasının ölümüne yol açmıştır.
H5N1 virüsü ile enfekte olup ölenlerin hepsinin de tavuklarla doğrudan temasları olan insanlar oldukları saptanmış olmakla beraber, salgının insanlara kuşlardan değil de hayvanlardan, özellikle de insanlarla iç içe yaşayan domuzlardan bulaşacak virüslerle olacağı öngörülmektedir. Çünkü, domuzlarda hem insan ve hem de kuş virüsleri beraber barınabilmektedirler. Domuzların hücrelerinde insan ve kuş virüslerinin DNA’larının karışmasıyla ortaya çıkacak olan ve insanların hiçbirinin bağışık olmadığı, insanlar arasında kolayca yayılabilecek bu yepyeni virüs bu yılki pandeminin etkeni olabilecektir.
GRİP AŞISININ ETKİNLİĞİ
Halen uygulanmakta olan grip aşısı, bu yeni virüse karşı hiçbir koruyuculuk sağlamayacaktır. Grip aşılarının etkinliği esas olarak aşıdaki virüs tipleri ile salgına neden olan virüsün antijenik benzerliklerine ve yaşa göre değişir. Antijenik benzerlik fazla ise, aşı gençlerde hastalığı ortalama %80 oranında önler.
Grip salgınlarında hastalık belirtilerini hafifletmek, hastalık süresini kısaltmak ve bulaştırıcılığı azaltmak için kullanılan ilaçların da ne derecede etkili olacakları belli değildir.
GERÇEKTEN BİR PANDEMİ OLACAK MI?
Şu an için bir işaret bulunmamakla beraber bu yıl ya da önümüzdeki yıllar için pandemi ihtimali vardır. Bu pandeminin Asya kaynaklı olacağından da kimse şüphe duymamaktadır.
İnsanların bağışıklığının olmadığı yeni bir virüsün, ulaşımın bu kadar yaygınlaşmış ve hızlanmış olduğu bir dünyada çok kısa zamanda 1-2 milyar insana bulaşması ve milyonlarcasının ölümüne yol açması da bizi bekleyen gerçeklerdir.
