Bizde Trabzon hurması adıyla tanınan meyvenin Lȃtince ismi Diospyros kaki olup Ebenaceae (abanozgiller) ailesindendir.
Anavatanı Çin olan meyve, yöresel olarak ambe veya amme, Cava elması, Japon hurması, c
ennet hurması veya Allah’ ın meyvesi gibi isimlerle de bilinir.
Çin’ den önce Kore ve Japonya’ ya ve sonra da dünyaya yayılmıştır. Tipik olarak subtropikal bölge meyvesi olmakla beraber bizde Akdeniz ve Karadeniz bölgesinde de yetiştirilmektedir.
Ekim kasım aylarından sonra yenmeye başlar.
Trabzon hurması çeşitleri
Trabzon hurmasının pek çok çeşidi vardır. Ülkemizde yaygın olarak Hachiya ve fuyu çeşitleri tüketilir.
Hachiya en çok tüketilen, sertken fazla miktarda tanenden dolayı kekre olan, ancak olgunlaşıp yumuşayınca yenilen çeşididir. Tanen çaya ve şaraba buruk tat veren maddedir.
Fuyu ise özellikle Antakya-Hatay yöresinde yetişen, sertken yenen, tadı buruk olmayan çikolatalı hurma olarak da bilinen çeşittir. Kakaolu hurma, siyah hurma olarak da bilinir, bunların sert olanı makbuldür, olgunlaşmadan elma gibi kıtır kıtır yenir.
Hachiya ve fuyu meyveleri görünüm olarak birbirine benzese de kolayca ayırt edilir. Hachiyanın kabuğunun rengi daha canlıdır, içinde çekirdek yoktur, meyve eti olgunlaşınca turuncudur, çok yumuşak ve suludur. Fuyunun meyve eti ise kahverengidir ve içinde büyük çekirdekler vardır.
Nasıl tüketilir?
Meyve olgunlaştıkça ve hacmi arttıkça eriyen tanenler erimez olur ve bu da meyvenin tatlanmasını sağlar, olgunlaşmamış Trabzon hurmasının kekre bir tadı vardır.
Olgun meyve taze olarak kabuğu soyularak kaşıkla yendiği gibi kurutularak da yenebilir.
Hamur işleri, dondurmalar ve tatlılarda kullanılan meyve yoğurda veya salatalara da katılabilir.
Reçel, marmelat, şurup, şerbet, pekmez ve alkollü içeceklerin yapımında da kullanılır.
Trabzon hurmasında neler var?
100 gramında 3.6 gram lif vardır.
Kateşin, gallokateşin, betulinik asit, zeaksantin ve karotenoidler gibi antioksidanlar da bulunur.
Trabzon hurmasında güçlü bir antikanserojen ve mutasyon önleyici elajik asidin de bulunduğu bildirilmiştir.
100 gramında 70 kalori vardır ve hiç yağ yoktur.
Trabzon hurmasının faydaları
Kanserden korur, bağışıklığı kuvvetlendirir, hazmı kolaylaştırır, tansiyonu düşürür, kan dolaşımını artırır, göz sağlığına iyi gelir, yaşlanmayı geciktirir.
Hıçkırığı kesmek için de tavsiye edilir.
Bir flavonoid olan fisetin sayesinde normal meme hücrelerine zarar vermeden kanserli meme hücrelerini öldürdüğü bildirilmiştir. Fisetin aynı zamanda kolon ve prostat kanserine karşı da etkilidir.
Fazla yemekten kaçınmalıdır
Meyvede bulunan tanenler ince bağırsak salgılarını azaltır, bağırsak hareketlerini baskılar, dolayısıyla kabızlığı olanlar tarafından yenmemesi gerekir.
Fazla yendiğinde midede ve ince bağırsaklarda birikerek kitle (bezoar) oluşturabilir.
Diyabetliler ve hamile kadınlar da yiyebilirler ama aşırıya kaçmamalıdır.
Gelelim neticeye
Trabzon hurması bizde iyi tanınmayan ama hem lezzetli hem de sağlığa pek çok faydası olan bir meyvedir; tabii ki faydalı diye çok yenmesi doğru olmaz.
Trabzon hurmasının üretiminin artırılmasına çalışılmalıdır; Tarım Bakanlığı’ na ve ziraatçilerimize duyurulur.
Kaynaklar:
http://www.yemekmutfak.com/beslenme-diyet/1/28/trabzon-hurmasi–cennet-meyvesi
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27671829
