Başkan Obama geçen hafta ABD bankacılığı için pek de hayırlı sayılamayacak bir takım kararları alacağını açıklaması piyasalara bomba gibi düştü. Özellikle yatırım bölümlerini mevduat bankalarından ayırmayı amaçlayan ve bankaların yüksek primler vermesinin önüne geçecek çeşitli bir dizi uygulamayı müjdeleyen konuşmasında,
“Amerikalı vergi mükelleflerini ve Amerikan ekonomisini gelecekteki krizlerden koruyacak sağduyulu reformları yasalaştırmalıyız. Her ne kadar finansal sistem bir yıl öncesine göre bugün daha güçlü olsa da halen, neredeyse çökmelerine yol açacak aynı kurallara göre işliyor. Son yıllarda, birçok finansal şirket vergi mükelleflerinin parasını hedge fonlar ve özel sermaye fonları işleterek riske attı ve hızla karşılığını almak için riskli yatırımlar yaptı.” Dedi. Obama, ”bankaların, müşterilerine hizmet etmek olan asıl amaçlarından çok fazla sapmalarına daha fazla izin vermemeliyiz” dedi. Obama, “Korkunç bir krizden çıktık. Amerikan halkı çok yüksek bedel ödedi. Bunun için finansal sistemimizi neredeyse çökertecek aşırıya kaçan ve istismar eden davranışları dizginlemeliyiz” dedi.
Obama yönetiminin, Kongre’nin onayını gerektiren düzenlemeleri, bankaların ya da finansal kurumların bir hedge fon ya da özel sermaye fonuna sahip olmasını ya da bu fonları desteklemesini önlemeyi amaçlıyor. Bu düzenlemeler ayrıca, menkul kıymetler şirketlerinin müşterilerine hizmetten çok kendi karları için yaptığı ticari işlemleri de engelliyor. Finansal şirketlerin hisse senetleriyle ve diğer finansal araçlarla ilgili bu ticari işlemleri aşırı kar getirirken, aynı zamanda piyasada oynaklığın yükselmesine neden oluyorlar. Obama hükümeti, ticari bankaların bu riskli ticari işlemleri yapmasını sınırlayarak, ticari bankalar ile yatırım bankalarını ayırmayı, ticari bankaların spekülatif davranmasını ve finansal şirketlerin tüm ekonomi için risk oluşturacak kadar çok büyük olmasını engellemeyi amaçlıyor.
Bu açıklamalar ve gelişmelerden sonra DOW Jones endeksinde işlem gören ABD bankacılık hisseleri hızlı düşüşlere sahne oldu.. Dow Jones sanayi endeksi 10.500 destek seviyesini, son zamanların da zirve seviyelerini aşağı doğru kırmış oldu. Kırması yada tabiri caizse düzeltme yapması artık kaçınılmazdı. Mart 2009 da başlayan toparlanma süreci DOW Jones Sanayi endeksini 6500 den 10.600 lere kadar taşıdı. Bu nokta da 2008 – 2009 da yaşanan dramatik çöküş sanki hiç yaşanmamış ve kriz olmamış gibi finansallar prim yapmıştı.
Fukuyama tarzı bir bakış getirirsek “tarihin sonu” olması gereken gelişmeler aslında bugün ekonomi için tarihin sonunu hazırlıyor gibi. Liberal ekonominin atası ve uygulayıcısı olan ABD finans piyasaları krizden sonraki dönemde içine düştüğü kamusallaşma durumuna artık piyasaları düzenleyen kamu kararlarına da eklemek ve alışmak zorunda kalacaklardır. Dünya artık bu noktadan sonra daha bir değişik görülecektir. Tabi bu kararlar henüz alınmadı. Obama hükümeti bu kararları almaya yetecek gücü bulabilecek mi? Onu kısa zamanda göreceğiz. Bu ciddi dönüşüm dünya finans piyasalarının da ciddi bir dönüşüm sağlamasına sebep olabilir. Kişisel olarak daha edepli daha terbiyeli bir piyasa oluşmasını olumlu buluyorum. Yıllarca güzel bir şeymiş gibi anlatılan “vahşi kapitalizmden” bir nebze olsun uzaklaşmak herkesin hayrına bir sonuç yaratacaktır. Refah içinde mutlu bir gelecek dileyelim.
