Hava kirliliğinin unsurlarından biri olan ve kısaca PM2.5 olarak adlandırılan 2.5 mikron ve daha küçük zerrecikleri soluyan yaşlı kadınlarda bunama riskinin yüzde 90 fazla olduğu bildirildi.
Translational Psychiatry’ de yayınlanan araştırma, USA’ da 48 eyalette Women’s Health Initiative Memory
Study isimli araştırma kapsamındaki 65-79 yaş arası 3.647 kadına ait veriler üzerinde gerçekleştirildi.
Maruz kalınan PM2.5 miktarları kadınların ikamet ettikleri yerlere göre belirlendi.
Bir metreküp havada 35 mikrogramdan fazla PM2.5 bulunan yerlerde yaşayan kadınlarda bunama ve Alzheimer riskinin daha temiz yerlerde yaşayan kadınlara göre yüzde 92 fazla olduğu hesaplandı.
Irk, sosyo-ekonomik durum, hayat tarzı ve diğer hastalıklar da dikkate alındığında bu ilişkinin devam ettiği görüldü.
Bunama riski, Alzheimer riskini artırdığı bilinen APOE ε4 genine sahip olan kadınlarda daha büyük bulundu.
Farelerde yapılan deneyler de bu gene sahip dişi farelerin beyinlerinde yüzde 60 daha fazla beta-amiloid protein biriktiğini ortaya koydu.
Beta-amiloid plakların beyindeki sinir hücrelerini (nöronları) harap ettiği biliniyor.
Bu riskin toplumun geneli için geçerli olması durumunda her beş bunama vakasından birinin hava kirliliğine bağlı olabileceği söylenebilir.
Araştırmacılar, hava kirliliğinin beyinde beta-amiloid üretimini artırarak ve hipokampüsteki CA1 nöronlarda ve glutamat reseptör alt ünitelerinde seçici değişikliklere yol açarak etkili olduğunu düşünüyorlar.
PM2.5 nedir?
PM2.5, fabrika ve taşıt araçların yakıtlarından kaynaklanan katı ve sıvı minik damlacıklardır.
PM2.5’ ın çapı insan saç telinin çapının otuzda biri kadardır.
Bu tanecikler çok küçük olduğu için solunum yoluyla kolaylıkla vücuda girebilirler.
Bu zerreciklerin kalp krizi, astım, diyabet ve kalp akciğer hastalıklarından erken ölüm riskini artırdıkları uzun zamandan beri biliniyordu ve son senelerde bunların bunama riskini de fazlalaştırabileceği hakkında veriler ortaya çıkmıştı.
Gelelim neticeye
Havanız ister sıcak ister soğuk nasıl olursa olsun ama yeter ki temiz olsun.
Kaynak:
