Bir tarafta palmiye yağına methiye düzenler bir tarafta bunun zararlarını anlata anlata bitiremeyenler var. Peki, hangisi doğru? Palmiye yağı sağlığımızın dostu mu düşmanı mı?
*
Palmiye yağı palmiye meyvesinden elde edilir ve rengi kırmızı olduğu için
kırmızı palmiye yağı adı da verilir.
Palmiye ağacı (Elaeis guineensis) özellikle esasında Batı ve Güneybatı Afrika’ ya özgüdür ve bu bölgelerde 5 bin seneden fazla geçmişi vardır.
Güney Amerika’ da ise palmiye ağacının ticari olarak pek kullanılmayan Elais oleifera türü yetişir.
Son senelerde palmiye ağacı yetiştiriciliği Güneydoğu Asya’ ya, Malezya ve Endonezya’ yayılmış olup bu iki ülke dünya palmiye yağı üretiminin yüzde 80’ inden fazlasını karşılamaktadır.
Palmiye yağı, tıpkı Hindistancevizi yağı gibi oda ısında yarı-katıdır fakat erime noktası, yağ asitleri farklı olduğu için Hindistancevizi yağınınkinden daha yüksektir.
Palmiye yağı, en ucuz ve en popüler yağ olup dünya yağ üretiminin üçte birini oluşturur.
Palmiye çekirdeğinden de yağ elde edilebilir fakat bu palmiye meyvesinden elde edilenden farklı özelliklere sahiptir.
Palmiye yağı nerde kullanılır?
Palmiye yağı, yemek pişirmede ve hazır gıdalarda kullanılır.
Batı Afrika ve tropikal bölgede çok kullanılan lezzetli bir yağdır, tadı havuç veya balkabağına benzetilir.
Köri ve baharatlı yiyeceklerin temel hammaddesidir.
Dumanlanma noktası çok yüksek olduğundan (232°C) ve yüksek sıcaklıklarda bozulmadığından soteleme ve kızartmalarda kullanılır.
Kavanozun süt kısmındaki ayrışmayı önlemek için dengeleyici olarak fıstık yağına da ilave edilebilir.
Kahvaltı gevreklerinden unlu mamullere, çikolata ve kahve kremalarından margarinlere kadar sayısız hazır gıdada palmiye yağı vardır.
1980’ lerde kalp sağlığına zararlı olabileceği endişeleri üzerine palmiye yağının yerini trans yağlar almış ancak trans yağların zararları da anlaşılınca tekrar kullanımı artmıştır.
Yiyecekler dışında, diş macunu, sabun ve kozmetiklerde de yaygın olarak bulunur; biyodizel üretiminde de kullanılır.
Palmiye yağının muhtevası
Bir yemek kaşığı (14 gram) palmiye yağında şunlar vardır:
Kalori: 114
Yağ: 14 gram
Doymuş yağ: 7 gram
Tekli doymamış yağ: 5 gram
Çoklu doymamış yağ: 1.5 gram
Vitamin E: RDI’ nın yüzde 11’i
Palmiye yağının kalorisinin tamamı yağdan gelir.
Doymuş yağların ana tipi palmitik asittir ve kalorinin yüzde 44’ ünden mesuldür. Az miktarda stearik asit, miristik asit ve laurik asit de bulunur.
Palmiye yağının kırmızı-turuncu renkteki pigmenti vücutta A vitaminine dönüşen karotenoid olarak bilinen antioksidanlardan zengindir
Palmiye yağının sağlığa faydaları
Palmiye yağının beyin fonksiyonlarını korumak, kalp hastalığı risk faktörlerini azaltmak ve A vitamini sağlamak gibi faydaları vardır.
Tocotrienoller (E vitamini) sayesinde beyin sağlığını korur, bunamanın ilerlemesini yavaşlatır, felç riskini azaltır ve beyin lezyonlarının büyümesini önler.
Kötü kolesterolü azaltır, iyi kolesterolü artırarak kalp sağlığına faydasına işaret ederek tropikal bölgenin zeytinyağı olarak da adlandırılır.
Palmiye yağının sağlığa zararları
Palmiye yağının kalp sağlığına olan zararlarını gösteren araştırmalar da vardır.
Özellikle yağın tekrar tekrar ısıtılmasının hem antioksidan kapasitesini azalttığı ve hem de zararlı yağ asitlerinin oluştuğu bildirilmiştir.
Palmiye ağacı üretimi için tropikal ormanların ve turbalık alanların ortadan kaldırılmasının çevre ve yaban hayatına olan zararları, küresel iklim değişikliğine olan katkıları da tartışılmaktadır.
Kısa adı RSPO olan The Roundtable on Sustainable Palm Oil kuruluşu, palmiye yağının çevreye zarar vermeden üretimi için çalışmaktadır.
Gelelim neticeye
Palmiye yağını savunanlar var, elbette olabilir.
İncelenmesi gerekir diyenler var, elbette incelenebilir.
“Farelerde kanser yapması mühim değil, insanlara kanser yaptığına dair bir veri yok” diyenler var, diyebilirler.
Bunları geçiniz efendim:
Çok yüksek ısı ve basınçlara tabii tutulan tüm bitkisel yağlar sağlığa zararlıdır, bunun için araştırma yapmaya gerek yoktur ama isteyenler tabii ki yapabilir.
En sağlıklı yağ zeytinyağından da yüksek sıcaklıklarda trans yağ asitleri meydana gelir.
İsteyen palmiye yağını yiyebilir, bana sadece “afiyet olsun” demek düşer.
Ben yemem.
Palmiye yağı farelerde kanser yapmıyor deseler de yemem, insanlarda yapmıyor deseler de yemem.
Limit de tanımam, zerresini ağzıma koymam.
Ayçiçek yağı da, mısırözü yağı da, kanola yağı da yemem.
Tereyağı ve zeytinyağından başka da yağ tanımam.
Ben “adam gibi beslenirim”.
