Berat kelimesi “el-berae” kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak, kişinin bir yükümlülükten kurtulması demektir. Müslümanların bu gece Allah’ın affı ve bağışlaması ile günah yüklerinden kurtuluşa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denilmiştir. Bu gecenin dört adı vardır. “Mübarek Gece”, “Berae Gecesi”, “Sakk Gecesi” (Belge ve senet), ve “Rahmet Gecesi”.
Berat; borçtan, hastalıktan, suç ve cezadan berat etme, kurtulma… Günahlardan arınma, temize çıkma, ilâhî af ve rahmete nâil olma anlamlarındadır. Berat gecesi de diğer gecelerimiz gibi her birimiz için birer, tefekkür, tezekkür ve yenilenme gecesidir. Berat; kırılan kalpleri onarma, dargınlık duvarlarını yıkma, kin, nefret ve intikam duygularını aşma günüdür. Yüce Yaradan’ın affına erebilmek için yaratılanı affetme günüdür.
Berat Gecesi, Şaban ayının 15. gecesidir ( 12 Mayıs Cumartesi gecesi) Tefsirlerde Kur’an-ı kerimin, Levh-il-mahfuza bu gece indirildiği bildirilmektedir. Âyet-i kerimede mealen buyruluyor ki: “Apaçık olan Kitab’a andolsun ki, biz onu (Kur’anı) mübarek bir gecede indirdik. Elbette biz insanları uyarmaktayız.” (Duhan Ayet: 2,3)
Her sene, Şaban ayının on beşinci Berat gecesinde, o senede olacak şeyler, ameller, ömürler, ölüm sebepleri, her şey Levh-i mahfuzda yazılır. Resulullah efendimiz, bu gece, çok ibadet, çok dua ederdi. Şaban ayında niçin çok oruç tuttuğu sorulduğu zaman Resulullah Efendimiz buyurdu ki: “Şaban öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gâfildir. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçluyken arz edilmesini isterim.”
Bu konudaki hadis-i şeriflerden bazıları şöyledir: “Berat gecesi göklerin kapıları açılır, melekler müminlere müjde verir ve ibadete teşvik ederler.” “Ramazandan sonra en faziletli oruç, Şaban ayında tutulan oruçtur.” [Tirmizî] “Şaban ayında üç gün oruç tutana, Hak Teâlâ, Cennette bir yer hazırlar.” “Şu beş gecede yapılan dua geri çevrilmez: Regaib Gecesi, Berat Gecesi, Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban Bayramı gecesi.”
“Allahü teâlâ, Şaban ayının 15. gecesinde rahmetiyle tecelli ederek, kendisine şirk koşan ve Müslüman kardeşine kin güdenler hariç, herkesi affeder.” “Şabanın 15. gecesini ibadetle, gündüzünü de oruçla geçirin! O gece Allah-ü Teâlâ buyurur ki: “Af isteyen yok mu, affedeyim. Rızık isteyen yok mu, rızık vereyim. Dertli yok mu, sıhhat, afiyet vereyim. Ne isteyen varsa istesin, vereyim.” Bu hâl, sabaha kadar devam eder.” [İbni Mace]
“Şaban ayının 15. gecesi, rahmet-i ilahi dünyayı kaplar, herkes affolur. Ancak haksız yere Müslümanlara düşmanlık besleyen ve Allah-ü Teâlâya ortak koşan mağfiret olunmaz.” “Cebrail (a.s) gelip, “Kalk, namaz kıl ve dua et! Bu gece Şaban ayının 15. gecesidir” dedi. Bu geceyi ihya edenleri Allah-ü Teâlâ affeder.
Hz. Peygamberin haber verdiği Berat Gecesinde (bile) affedilmeyecek olan bu kişiler kimlerdir? “Allah’a Şirk koşanlar,- Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenler, -Yakınlarıyla akrabalık bağlarını kesenler,- Hayat ve ihtişamlarına makam ve mal varlıklarına güvenerek büyüklük taslayanlar, Ana ve babalarına karşı gelenler, onlara karşı maddi-manevi sorumluluklarını yerine getirmeyerek asi olanlar,- Alkolik olanlar (Tövbe etmeyip alkole devam edenler) -zinakarlar…”
“Rahmet kapıları dört gece açılır. O gecelerde yapılan dua, reddolmaz. Ramazan ve Kurban bayramının birinci gecesi, Berat ve Arefe gecesi. “Allah-ü Teâlâ Berat gecesinde, kâfirler hariç, müminleri mağfiret eder. Kindarları da, bu huylarını bırakıncaya kadar mağfiret etmez.” “Allah-ü Teâlâ, Şabanın yarısının [Berat] gecesinde, dünya semasına tecelli eder. Benikelb Kabîlesinin koyunlarının kıllarından daha çok kimsenin günahlarını affeder.” [İbni Mace, Tirmizi]
“Dört gecenin gündüzü de gecesi gibi faziletlidir. Allah-ü Teâlâ, o günlerde dua edenin isteğini geri çevirmez, onları mağfiret eder ve onlar bu günlerde bol ihsana nail olurlar. Bunlar: Kadir gecesi, Arefe gecesi, Berat gecesi, Cuma gecesi ve günleri.” “Allahü teâlâ, Şaban ayının 15. gecesinde rahmetiyle tecelli ederek kendisine şirk koşan ve Müslüman kardeşine kin güdenler hariç herkesi affeder.” [İbni Mace]
Sadece Berat gecesinde değil, her gece nâfile namaz kılınır. Ancak kaza namazı borcu varsa iki rekât kaza namazı kılmanın sevabı, ömür boyu kılınacak nâfile namazların sevabından fazladır. İmam-ı Rabbanî hazretleri, farzın yanında nâfile namazların denizde damla bile olmadığını bildirmektedir.
Berat gecesinin bir çok özelliği vardır:
1) Bu gecede önemli, hikmetli işlerin seçimi ve ayırımı yapılır.
2) Bu geceyi ibadetle geçirenlere yardımcı olması amacıyla Allah tarafından melekler gönderilir.
3) Bu gece bağışlanma ve af gecesidir. Allah’ın rahmetinin coştuğu gecedir.
4) Bu gecede yapılan ibadetlerin fazileti çok büyüktür.
5) Bu gecede Peygamberimize şefaat yetkisinin tamamı verilmiştir. Bu yetkinin üçte biri Şaban’ın on üçüncü günü, üçte biri Şaban’ın on dördüncü günü, geri kalan üçte biri de Şaban’ın on beşinci günü, yani bu gece verilmiştir.
6) Kıblenin Mescid-i Aksa’dan Mekke’deki Kabe istikametine çevrilmesi de Berat gecesinde gerçekleştiği bir kısım alimler tarafından kabul edilmektedir.
– Gece bir saat kadar ibadet etmekle, gece ihya edilmiş olur.
– Mümkünse büyüklerimizin kabirlerini ziyaret edip feyizlerine kavuşmalı. Büyüklerimiz için çok dua etmeli. Kendimiz ve bütün müminler için, dua ve istiğfar etmeli. Namazdan sonra bolca dua etmeli, Duada ısrar etmeli, yani duayı çok tekrarlamalı.
– Aile efradıyla merhametli konuşmalı, onlara iyi davranmalı.
– Kur’an-ı kerim okumalı, özellikle Rabbenâ âtinâ ve Âmenerresûlü okunmalı. ilim öğrenmeli, Allah-ü Teâlâya hamd ve şükretmeli. Ertesi gün de oruç tutmalı.
– Bu geceyi ganimet bilmeli, tövbe istiğfar etmeli, kaza namazı kılmalı, Kur’an-ı kerim okunmalı, bilhassa ilim öğrenmeli. En kıymetli ilim, doğru yazılan ilmihâl bilgileridir. Peygamber efendimiz, “sallallahü aleyhi ve sellem” Berat Gecesi’nde, (Allahümmerzuknâ kalben takıyyen mineşşirki beriyyen lâ kâfiren ve la şakiyyâ) duasını çok okurdu.
Kandiliniz Mübarek olsun.. İlahi beratını alanlardan olursunuz inşallah… Dualarınız kabul, kazancınız helal ve geceniz mübarek olsun!.. Türk ve İslam alemine hayırlar getirmesi dileklerimizle gecenizi kutluyoruz…..
