Türk enerji sektörüne ilişkin banka tarafından yapılmış geniş çaplı çalışmalar sonucu sektörün bugüne kadar gelişimine ve bundan sonraki geleceğine ilişkin 10 tespit başlıkları:
- Elektrik talep artış hızı azalmaya devam ediyor.
- Öngördüğümüz gibi arz talepten hızlı artıyor.
- Yenilenebilir enerji projeleri gündemde ön sırada olacak,
- Özelleştirmeler gizli kapasite artışı etkisi yaratacak,
- Rezerv marjı (kapasite fazlası) artmaya devam edecek,
- Doğalgaz santrallarının üretimdeki payı önemli ölçüde düşecek,
- Sistem doğalgaz santrallarına ihtiyaç duymaya devam edecek,
- Düşük emtia fiyatları tüm serbest üreticileri etkileyecek,
- Petrol fiyatları uzun vadede elektrik fiyatlarının seviyesini belirleyecek,
- İklim değişikliği politikaları enerji piyasalarını şekillendirecek, Enerji sektörü Türkiye açısından uzun vadede stratejik bir sektör olmaya devam edecektir.
Bu tespitler raporun ilerleyen bölümlerde gerekçeli sebepleriyle birlikte detaylı bir şekilde açıklanmakta. İşte raporda öne çıkan bazı kısa detaylar:
2009 Küresel krizi öncesinde % 6,9 seviyesinde olan talep büyümesi kriz sonrasında % 5,1 seviyesine geriledi, talep artış hızı ortalaması son 3 yılda % 3,7’ye kadar düştü. 10 yıllık hareketli ortalama talep artışı hızı % 5,0’e yakın. Talep artışını etkileyen en önemli faktör olan GSYH büyümesi, 2009 öncesi % 6,0 iken 2009 sonrasında % 4,4’e geriledi. Orta uzun vadede bu oranın % 5’ler civarında olması beklenmekte.
2014 yılında; Ülkemiz Elektrik Kurulu Gücü 69.519 MW’a ulaştı, Brüt kapasite artışı 6.300 MW oldu, 800 MW eski doğalgaz santrali devreden çıktı, Net kapasite artışı 5.500 MW oldu.
2015-2025 döneminde brüt 40.500 MW net 34.700 MW kapasite artışı bekleniyor. Böylece Kurulu güç 2020’de 90.000 MW’a ulaşacak, 2025’te 100.000MW’ı aşacak.
Son 4 senede toplam kurulu güç artışı % 40 olarak gerçekleşti. Aynı dönemdeki talep artışı % 22’yle sınırlı kaldı.
Toplam kurulu gücün dağılımı: Doğalgaz 25.500 MW, HES 23.600 MW, Kömür 14.600 MW, RES 3.600 MW, Diğer 2.219 MW
Yeni projelerin neredeyse tamamı özel sektöre ait. Özel sektörün toplam kurulu güç içerisindeki payı 2003’te % 16 ken, 38.000 MW kapasite ile % 55’e ulaştı, Kamu payı 22.000 MW’la % 31’e geriledi, sözleşmeli santralların (Yİ-YİD-İHD) payı 9.500 MW’la % 14 oldu.
Verimliliği düşük-D52’nin altında olan doğalgaz santralları kademeli olarak sistemin dışına çıkacak (2014’te 800 MW), 2018’e kadar toplam 5.800 MW doğalgaz çevrim ve fuel-oil santralinin devreden çıkması bekleniyor.
Devreye girmesi öngörülen 40.500 MW kapasiteli santralların % 53’ü finansmanını buldu. Henüz finansman bulamayan projelerin % 70’ini-13.400 MW yenilenebilir enerji oluşturuyor. Yenilenebilir enerji projeleri devletimizin 10 yıl alım garantisi ve yabancı krediler için uygun ortamdan dolayı kolayca finansman sağlayabileceğinden finansman sorunu gözükmüyor.
2025’e kadar brüt olmak üzere yaklaşık olarak 22.500 MW yenilenebilir ve 13.500 MW termik santral devreye girecek. Toplam kurulu güç artışının % 70’i yerli kaynağa dayalı olacak (~28,000 MW)
Doğalgaz santrallarında yaklaşık olarak 4.150 MW devreden çıkacak, 3.750 MW devreye girecek, doğalgaz santrallarının kurulu gücü nette 392 MW azalacak.
Doğalgaz santrallarının üretimdeki payı önemli ölçüde azalarak % 15-20’ye düşecek, yenilenebilir kaynakların payı ciddi yükselişle % 35-40’a kadar artacak.
Özellikle talebin yüksek olduğu kış ve yaz aylarında, sistem arz güvenliği için doğalgaz santrallerine ihtiyaç duyulacak. 10 yıllık süreçte doğalgaz santralleri zamanın % 84’ünde fiyatı belirlemeye devam edecek.
Yorumlar yarın…
