İstanbul’un Laleli Semti

İsmini bölgede yaşayan deli derviş  ”Laleli Baba” dan alan Laleli… Eminönü ilçesinin 18. yüzyıla gelene kadar adı pek fazla duyulmayan semtlerinden birisi… Önceleri Lalelibaba olarak bilinen, zamanla adı Laleli olarak değişen tarihi yerlerimizden…

Laleli Bölgesi, tarihi ve kültürel mirasa sahip “Sultan Ahmet’i” de içine alan, İstanbul’un tarihi yarımadası içinde bulunması sebebiyle “potansiyel bir turistik kaynak”. Bölge, yıllardır ülkemizin en çok döviz getirisi sağlayan yeri olmuş. Böylece Laleli, yıllar yılı bölge halkına da iş olanağı sağlamış. Bölgede gelişen ticaret ile beraber,  çok sayıda  iş yeri açılarak Türk ekonomisine döviz girdisi sağlanmış.

Laleli geçmişte medreseleri, eski konakları, külliyeleri, hanları, camileri, Teyyare evleri  ve erken Cumhuriyet mimarisinin seçkin apartmanlarıyla göz dolduran bir yerken, Berlin duvarının yıkılmasından sonra 17 yıl içinde bozulmuş. Nitekim duvardan kurtulan kişiler İstanbul’a kaçarak Laleli’yi kendilerine mesken edinmişler. Bölgede ticaret hareketlenmiş ve konaklama talebi artmış. Eski yapılar yıkılıp yerine Berlin Duvarı’nın üç katı yüksekliğinde şekilsiz hanlar, biçimsiz oteller yapılmış. Bir süre sonra bu otellerden birkaçı, kuzeyden gelip İstanbul’da fuhuş sektöründe çalışan beyaz kadınları çalıştırmaya başlayınca, semt “olumsuz bir imaj” çizmiş. Sonunda mekan, ailelerin gittiği bir yer olmaktan çıkmış, yabancıların iş amaçlı geldiği bir yer haline dönüşmüş. Konutların yerini iş yerleri, dükkanlar almış. Çarpık kentleşme ve düzensiz bir otel yapılaşması baş göstermiş.

Ve şimdilerde, bölgede ulaşımın güçlükle sağlanması, dar sokaklara belediyenin kazı çalışmaları eklemesi, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli bir yer tutan bavul ticaretine gerekli ilginin son yıllarda gösterilmemesi ve düzenlemelerin yapılmaması nedeniyle, bölgedeki ticari ilerleme de gerilemiş durumda. Oluşan portre, piyasaya kalitesiz mal sürülmesine ve piyasanın daralmasına da yol açıyor. Çarpık yapılaşma, hasarlı binalar-binaların yeterince bakım görmemesi, özgün bir yapılaşmanın olmaması da bölge için diğer olumsuzluklar. Kapkaç olaylarının artmasıyla birlikte de Laleli’de gece 60 binlik- gündüz ise 3 milyonu bulan nüfusun semtin kapkaççıların ilgi odağı haline gelmesine  neden olduğu görülüyor. O nedenle Eminönü İlçe Müdürlüğü artık gündüz saatlerinde bütün gücünü bu bölgeye kaydırmakla meşgul!

İstanbul’un gözde mekanlarından olan, tarihi yaramadanın en eski semtlerinden birisi ”Laleli” güzel geçmişine leke sürmeyecek şıklıkta bir gelecekle, adını sadece bir ticaret merkezi olarak değil; aynı zamanda bir kültür merkezi olarak da dünyaya tanıtabilir. Sonradan oluşan her türlü olumsuzluğu, vasıfsız göç alımı, bölgenin yöre halkı tarafından terk edilmesi gibi oluşan kötü etkilerin yerini; yeniden yapılanma, modernleşme ve sosyo- kültürel çarpıklıkların engellenmesi için yapılacak planlamalarla giderilebilir.

* Esnaf, Laleli dışına çıkarak müşterisi bulunan ülkelerde mağaza ve üretim tesisi açabilir. 

* Uluslararası pazarlarda yer almak için “markalaşmaya” ağırlık verilebilir.

* Turistik kaynaklar, Taş Han’ın değerlendirilmesinde olduğu gibi olumlu şekilde kullanılıp restoran vb. mekanlara dönüştürülebilir, hasarlı binalar restore edilip değerlendirilebilir.

* Ulaşımda, tramvay ağının Laleli semtinden geçmesinin sağladığı kolaylık ile dar yollara araçların sokulması engellenebilir. Onun yerine yaya trafiği geliştirilerek ve turist araçlarına ait yollar oluşturularak ulaşımdaki aksaklıklar giderilebilir.

* Hasarlı binalar ve görüntü kirliliğine yol açan, düzensiz oteller restore edilerek, biçimsel güzellik yaratılabilir.

* Türk parasının neredeyse hiç kullanılmadığı otel ve dükkanlarda, öz kültür yitirilmeyecek şekilde yapılacak düzenlemelerle, (sadece Ruslara değil!) Türk vatandaşlarına daha çok istihdam olanağı yaratılarak ve gelen yabancılara da “milli değerler tanıtılarak” gelecek vaat eden yatırımlar düşünülebilir.

Eğer Laleli’ deki kaliteyi yükseltmeyi başarırsak, işte o zaman kapkaççılık, fuhuş vb. yasadışı olayların da önüne set vurmuş oluruz. Belki o zaman bölgenin “7’den 70’e herkese hitap eden bir turistik mekan” haline gelmesini de sağlayabiliriz?!…