İş güvenliği hakkında getirilen yeni düzenlemeler 28/11/2014 tarihi itibari ile Cumhurbaşkanının imzası ile onaylanmış bulunuyor. Bu düzenlemelerin ise kaynağı Uluslararası Çalışma Örgütü(İLO) ‘nün 1988 yılında gerçekleştirilen 75. Uluslararası Çalışma Konferansında Kabul edilen ve 11 Ocak 1991 tarihinden itibaren yürürlükte olan “İnşaat İşlerinde Güvenlik ve Sağlık Sözleşmesi” nin onaylanmasıdır. Peki, bu düzenleme çalışanlara hukuksal olarak nasıl bir koruma mekanizması öngörüyor?
İlgili sözleşme ile birlikte; inşaat işi yapılan yerlerde inşaat işleri için kullanılan araç ve gereçlerde güvenlik tedbirleri dikkate alınması gerekiyor. Ayrıca yüksekte kurulmuş bulunan çalışma alanları için eğer başkaca bir ulaşım olanağı olmaması halinde uygun ve sağlam merdivenler sağlanması öngörülüyor. Bu sebeple kurulacak iskelelerin veya inşa edilecek merdivenlerin ulusal mevzuata uygun şekilde hazırlanması ve hazırlıktan sonra yetkili kişiler tarafından değerlendirilmesi gerekilecek. Bir diğer önemli husus ise inşaat alanlarında veya inşaat alanı çevresinde işçilerin gereksinimlerine, yapılması planlanan işin süresine ve çalışan sayısına uygun olarak yıkanma, tuvalet, kıyafet değiştirme alanları ve ayrıca olumsuz hava koşulları oluşması olasılıklarında işçilerin barınmalarını sağlayabilecekleri ve yemeklerini yiyebilecekleri elverişli alanlar oluşturulması gerekmesidir. Bunun yanı sıra inşaat alanlarında çalışacak işçiler için temiz içme suyu bulundurulması gerekecektir. İşçilere kaza riskine veya sağlığa zarar verecek risklere karşı kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler, işverenler tarafından ücretsiz sağlanacak, bakımı yapılacaktır.
Aynı zamanda bu sözleşmenin onaylanması ile birlikte artık Türkiye’nin bu sözleşme hükümlerini uygulayabilmek için gerekli yasal düzenlemeyi yapması gerekiyor. Bu konuda zaten Türkiye’nin daha önce kabul etmiş olduğu Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği olduğu göze alınır ise bu konuda daha detaylı bir çalışma yapılması beklenmelidir. Yapılan düzenlemeler ve onaylamalar her ne kadar olumlu olarak karşılansa da burada asıl yapılması gereken getirilen düzenlemelerin sıkı bir şekilde nasıl denetleneceğinin belirlenebilmesi, çalışanların hakları konusunda aydınlatılması ve düzenlemelere uymayanların cezalandırılması için ağır yaptırımlar getirilmesi ve gereken yaptırımların uygulanmasıdır.
6331 sayılı İş Güvenliği Kanununda bulunan idari para cezası yaptırımları her ne kadar cezanın miktarı açısından pek tatmin edici olmasa da asıl sistemin sürüncemede kaldığı bölüm denetimlerin sağlıklı bir şekilde yapılamamasıdır. İnşaat alanlarına yapılan denetlemeler arttırılmalıdır. Her ne kadar mekanizmalar işletilmeye çalışılsa da yapılan denetlemelerin ve özellikle yapı denetim firmalarının yaptıkları denetimlerin kağıt üzerinde kaldığı herkesçe bilinmektedir. Bu sebeple denetim yapan kişi ve kurumların eğitimi büyük önem taşımaktadır.
Çalışanlar açısından şikâyetlerin değerlendirildiği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’nün koordinesi ile faaliyetini sürdüren ALO170 hattı önemlidir. Çalışanlar, çalışma koşullarında gerekli tedbirlerin alınmadığına inanıyorlar ise çekinmeden ilgili şikâyet hakkını ya çağrı merkezini kullanarak ya da yazılı yollarla yetkili mercilere bildirmelidir.
Örnek olarak bu ay içinde Kayseri’de yapılan denetlemeler sonucu 68 inşaat durdurulduğu ve denetlenen 147 iş yerine 1 milyon 408 bin 51 8 TL idari para cezası kesildiği düşünülür ise çalışanların yapacakları şikâyetlerin sonuçsuz kalacağını düşüncelerini kırmaları gerekmektedir.
Türkiye İş Kurumu Kayseri İl Müdürü’nün vermiş olduğu beyanda özellikle yaz sezonunda yaklaşık her ay 15-20 hatta bazen 30 iş müfettişinin sürekli denetim yaptığı söylenmektedir. Hayati tehlike bulunan iş yerlerinin çalışmalarını durdurduklarını ve şu ana kadar iş müfettişleri tarafından , özellikle inşaat sektöründe 99 iş yerinin faaliyetlerinin durdurulmasına karar verildiğini belirtmiştir.
Faaliyetleri durdurulan, noksanlıkları tespit edilen iş yerlerinin çoğunluğunun inşaat sektöründe olması gözden kaçırılmamalıdır. İskelelerin alt bölümlerinde çelik ağ gerdirmek zorunluluğu vardır. Bu sebeple eğer çalıştığınız yerde gerekli tedbirlerin alınmadığına, gerekli barınma ve içme suyunun sağlanmadığını düşünüyor iseniz lütfen şikayetlerinizi bildiriniz.
