Son 5 ay içinde ilaç devi Pfizer’ i Lipitor isimli kolesterol hapından zarar gördükleri iddiasıyla dava eden kadınların sayısı 56’ dan 4 bine, davaların sayısı ise 1000′ e kadar çıktı.
Sebep, şirketin ilacın tip 2 diyabete yol açtığını bildiği hâlde halkı bu konuda hiçbir zaman uyarmaması.
2012’ de tıbbi fetva kurumu FDA’ nın Lipitor ve diğer statinlerin hafıza kaybı ve diyabet riskinde hafif bir artışa sebep olabileceği uyarısını yapmasından hemen sonra avalar açılmaya başladı.
Davacıların avukatları, kadınlarda diyabet riskinin erkeklere göre daha fazla olduğunu ve kadınların ilaçtan daha az yararlandıklarını iddia ediyorlar.
Dava sayısının son birkaç ay içinde hızla artmasının sebebi ise, Lipitor ile ilgili davaların tek bir mahkeme tarafından görülmesinde karar verilmesi.
Pfizer, kopya dosyalara sebep olacağı gerekçesiyle davaların birleştirilmesine karşı çıkıyor ve bu konuda mesuliyeti olmadığını bildiriyor.
Aslında bir ilaç şirketi için, FDA tarafından bir ilacın yeni riskleriyle alakalı bir uyarı yaptığında binlerce dava açılması mutat bir durum.
Mesela, FDA Takeda firmasının Actos isimli diyabet ilacının etiketine mesane kanseri uyarısı konmasını istemesinden sonra bin 500’ den fazla dava ile karşı karşıya kaldı.
Lipitor’ a karşı açılan davaların diğer ilaç davalarından iki mühim farkı var:
Birincisi, Lipitor tüm zamanların en çok satan ilacı.
Satış rakamları 1996’ dan bu yana 130 milyar doları geçmiş durumda ve USA’ da 29 milyon kişinin statin kullandığı hesaba katılacak olursa açılan dava sayısı on binleri bulabilir.
İkincisi ise, FDA’ nın ilacın risklerine karşı uyarı yapmış olmakla beraber faydasını da vurgulaması davaları karmaşık hale getiriyor.
Riskler ve faydalar
Davanın, Lipitor kullanan kadınlarda diyabet riskinin yüksekliği ve ilacın kardiyo-vasküler faydalarının bu riski ne kadar azalttığı noktalarına odaklanması bekleniyor.
Davacıların avukatı H. Blair, “Müvekkillerinin Lipitor içtikleri için diyabete yakalandıklarını ve bu yüzden de hem hayat kalitelerinin hem de ömürlerinin azaldığını” iddia ediyor ve ekliyor:
“Jüriye, bir inanın hayatından çalınan 5 senenin değerinin ne olduğunu soracağız.
Davacıların sayısının 10 binden fazla olacağını tahmin ediyoruz”.
Pfizer ne diyor?
Pfizer ise ilaçlarının diyabete yol açmadığını savunuyor.
Lipitor yazılan kadınların diyabet ihtimalini artıran yüksek tansiyon, obezite gibi başka faktörlere sahip olduklarını ve tıp âleminde statinlerin faydalarının daha fazla olduğuna dair genel bir mutabakat olduğu görüşünü dile getiriyor.
Daha önce Bayer’ in 31 kişinin ölümüne yol açtığı için piyasadan 2001’ de piyasadan çekilen Baycol isimli kolesterol hapı dolayısıyla açılan 3 bin kadar davaya karşılık 1 milyar dolar ödediği dikkate alınacak olursa, tazminat ödemeye razı olduğu takdirde yüklü bir faturanın beklediği söylenebilir.
AstraZeneca da 2011’ de Seroquel’ in diyabet ve diğer yan etkilerine karşı açılan 28 bin davaya karşı 647 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti.
Gelelim neticeye
İlaçlar, etkinlikleri de yan etkileri de tam olarak tespit edilmeden üstelik bir de “mucize” etiketiyle piyasaya çıkıyor.
Etkinlikleri benzer amaçla kullanılan ilaçlarla değil “plasebo” ile kıyaslanarak belirleniyor.
Yan etkilerinin farkına varılmış olsa bile bunlar bazen hafife alınıyor bazen saklanıyor.
Gelin de “Endüstri ilaç yaratmıyor, tüketici yaratıyor” sözüne katılmayın.
KAYNAKLAR
http://in.reuters.com/article/2014/08/08/pfizer-lipitor-lawsuits-idINL2N0QD30520140808
