Dün size kilo vermede diyet meşrubatların suya göre daha etkili olduğu sonucuna varan bir araştırmadan bahsetmiştim (1).
Bu araştırma Amerikan medyasında da çok “çarpıcı başlıklarla” haber oldu:
“Diyet meşrubat kilo kaybına yardımcı oluyor…”
“Kilo kaybında diyet meşrubat sudan daha iyi”.
Tabii araştırma deyince ve hele de bunu Amerikalılar yapmışsa akan sular durur.
Üstelik bu araştırma sahasının önde gelen muteber dergilerden Obesity’ de yayınlanıyor.
Bilimsel araştırmalar neden yapılıyor?
Bir araştırmadan çıkan sonucun üzerinde hiç tartışılmadan hemen olduğu gibi kabul edilmesi ve hele bir de bunun haber yapılması hiç doğru değil.
Önce bu araştırmayı kim yapmış, neden yapmış, herhangi bir kurumdan destek alınmış mı; vaka seçimi, metodu, istatistiksel analizleri uygun mu; doğru yorumlanmış mı sorularına cevap aramak gerekiyor.
Kilo vermede diyet meşrubatın sudan daha etkili olduğu sonucuna varılan bu araştırmanın iki özelliği, daha makaleyi okumadan insanın kafasında çok ciddi şüpheler uyandırıyor:
BİR: Araştırmanın tüm masrafları ABA yani Amerikan Meşrubat Derneği (American Beverage Association) tarafından karşılanmış.
İKİ: İki araştırmacı Coca-Cola’ nın maaşlı danışmanları imiş.
ABA’ nın üyeleri arasında dünyanın en büyük meşrubat üreticileri Coca-Cola ve Pepsi de bulunuyor.
Endüstri destekli araştırmaların sonucu baştan bellidir
Özellikle son 15-20 senedir tıp sahasındaki araştırmaların çok büyük bir kısmı ilaç endüstrisi tarafından veya onun desteği sayesinde gerçekleştiriliyor.
İlaç şirketleri tek amaçları “haklı olarak” daha fazla ürün satmak daha fazla kazanmak olan ticari yapılanmalardır; “hayır kurumları değildir”.
Böyle olunca da onların yaptığı veya destek olduğu araştırmalar da tamamen endüstriye çıkar sağlayacak tarzda plânlanır, yürütülür, yorumlanır.
Endüstri tarafından desteklenen araştırmalardan onların menfaatleri aleyhine bir sonuç çıkması âdeta imkânsız gibidir.
Şayet araştırmadan beklenen sonuç çıkmamışsa o zaman ya bu araştırma kimse görmeden çöpe atılır veya maniple edilerek yayınlanır.
Bu araştırma değil bir reklâmdır
Huffington Post’ da Laurie David bu araştırma için bakın neler yazıyor (2):
“Amerikan medyası bir araştırmayı haber yapmış gibi görünüyor ama işin aslı hiç de öyle değil.
Bu, tüm masrafları ABA tarafından karşılanmış olan bir reklâmdır.
Son zamanlarda meşrubat satışları düşüşteydi ve endüstri tehlikeyi görüyordu.
Sonuçlarından istifade edebilecekleri ve satışlarını artırabilecekleri bir araştırmayı yapacak araştırma enstitüsü bulmak onlar için hiç de zor değildi.
Temple ve Colorado Üniversiteleri, kiralık araştırma işinde en yeni olanlardan.
Endüstri tarafından desteklenen her 8 araştırmadan biri ürün lehine sonuç veriyor, yani bir şirketin desteklediği araştırma hemen daima destekleyenin istediği sonucu veriyor.
Bilim meşrubatın lehine değildir ve ABA da bunu biliyor.
Araştırmaların çoğu diyet içeceklerin daha çok acıktırdığını gösteriyor.
Bunlar cips, patates kızarması, hamburger gibi tuzlu atıştırmalıkları yeme isteğini kamçılıyor.
Bilim adamları ve doktorlar meşrubat endüstrisinden içecekler üzerinde araştırma için para alıyorlar.
Gıda ve içecek endüstrini maaşlı elamanları olan politikacılar da beslenme standartlarını belirliyor.
Görmezden gelinen çok çirkin çıkar ilişkileri bunlar.
Beyni yıkanan halk da haklı olarak ne yiyeceğini şaşırıyor.
Bu, adeta bir savaş gibi dev gıda endüstrisi tarafından büyük bir dikkatle araştırılıyor ve düzenleniyor.
Savaşın amacı kafamızı karıştırmak ve bunu da başarıyorlar.
Bu gerçekten bir savaş ve bir tarafta Amerikan halkı karşı tarafta ise gıda ve içecek endüstrisi, paralarını alan üniversiteler, diplomalarını satan doktorlar ve bilim olarak gizlenen pazarlama mesajlarını büyüten ana akım medya var.
12 haftalık bir çalışmanın sonuçları yeterli değildir
Diyet meşrubatın şekerli meşrubatla benzer sağlık sorunlarına sebep olduğunu ortaya koyan çalışmaları olan Purdue Üniversitesi profesörlerinden Susan Swithers şunları söylüyor (3):
“12 haftalık bir çalışma, diyet meşrubatın sağlığa uzun vadedeki etkilerini belirlemek için çok kısadır.
Diyet meşrubat içen kohortların 7 sene, 10 sene, 15 sene, 20 sene takip edildiği ileriye dönük araştırmalar sağlığın çok kötü etkilendiğini ortaya koyuyor.”
Gelelim neticeye
BİR: Hangi dergide yayınlanırsa yayınlansın kim yaparsa yapsın araştırmaların üzerine “balıklama atlamamak lâzım”.
İKİ: Bu araştırmaların haberleştirilmesinde medyanın çok dikkatli olmalı ve oyuna gelmemeli, ilaç veya ürün reklâmına alet olmamalı.
ÜÇ: Gıda ve ilaç endüstrisinin destek olacağı araştırmadan biber gazının nefes darlığını azalttığı sonucu çıkmazsa her gün aile boyu kola içmeye söz veriyorum.
DÖRT: Bir yere gitmiyorum buradayım, meşrubat değil su içiyorum.
KAYNAKLAR
2. http://www.huffingtonpost.com/laurie-david/aba-diet-soda-study_b_5417188.html
