Tüm dünyayı saran obezite salgının en önemli sebeplerinin başında sağlıksız beslenme geliyor.
Fast-food yiyecek ve içecekler de sağlıksız beslenmenin en önemli unsurları arasında yer alıyor.
Dünyanın dev fast-food restoran zincirleri McDonald’s ve Burger King yoğ
un baskılar üzerine 2009’ da, çocuklara yönelik reklâmlarında sağlıklı yiyecekleri göstermeyi kabul ettiler.
Bu sayede çocukların hamburger, patates kızartması, kola gibi yiyecek ve içecekler yerine sebze-meyve-süt gibi sağlıklı gıdaları tercih etmeye başlamaları bekleniyordu.
Dev restoran zincirleri için adeta bindikleri dalı kesmekten başka bir şey olmayan bu reklâmlar, kısa bir süre sonra çocukların seyrettiği kanallarda dönmeye başladı.
Aradan birkaç sene geçti ve Dartmouth-Hitchcock Norris Cotton Cancer Center uzmanları dünyanın bu bir numaralı restoranlarının sağlıklı yiyecek tanıtımında başarılı olup olmadıklarını belirlemek için bir çalışma plânladılar (1).
Yaşları 3-7 arasında değişen 99 çocuğa 1 Temmuz 2010-30 Haziran 2011 tarihleri arasında Nickelodeon ve Cartoon Network gibi kanallarda yayınlanan fast-food reklâmlarındaki elma ve süt görüntüleri gösterildi ve ne gördükleri soruldu.
99 çocuktan sadece 51’inin (%52) McDonald’sa ait sütü ve 69’ unun (yüzde 70) da BK’ e ait sütü tanıdıkları, çocuğun yaşı arttıkça tanınma oranının da arttığı belirlendi.
Çocukların elmayı tanımları ise her iki restoran bakımından çok farklıydı.
Çocukların sadece 10’ u Burger King reklâmlarındaki dilimlenmiş elmaların patates kızartması değil “elma” olduğunu hatırlarken, McDonald’sın elmalarını 79 çocuk (yüzde 80) tanıdı.
Diğer taraftan, hiçbir görüntüde patates kızartması bulunmamasına rağmen 80 çocuğun BK’ nın reklamını seyrettikten sonra patates kızartmalarını hatırladıkları tespit edildi.
Araştırmacılar sonuçlarını şu şekilde yorumluyorlar:
BİR: 4 yiyecek görüntüsünden sadece McDonalds’ ın elmaları hedef kitleye uygun olarak tanıtılmıştı.
İKİ: Okuma bilmeyen çocuklara süt tanıtımı iyi anlatılmamıştı.
ÜÇ: BK’ nın televizyonlardaki elma görüntüleri çocukları yanıltıyordu.
Time bu araştırmayı okuyucularına “McDonald’s ve Burger King’ in reklâmları çocukları aldatıyor” diyerek başladığı haberinde “Çocuklar fast-food reklamlarındaki elma dilimlerini patates kızartmasıyla karıştırıyor” başlığıyla duyuruyor.
Obezitenin bir numarası “yiyecek pazarlaması”
Amerikan Tıp Enstitüsü, çocuk obezitesinin bir numaralı sorumlusu olarak ‘yiyecek pazarlaması’ nı gösteriyor.
Pazarlamada pek çok yöntem var, ama en önemli araç televizyon.
Nitekim Amerika’da yaşları 9 ile 12 arasında değişen 2 bin 343 çocuk üzerinde yapılan bir araştırmada, yatak odalarında televizyon bulunan çocuklarda obezite riskinin daha fazla olduğu belirlenmiş.
Reklâm için televizyon yanında çeşitli oyuncaklar, hediyeler, çizgi kahramanlar, cep telefonu mesajları ve internetten de giderek daha çok yararlanılıyor.
Hepsinde amaç aynı: Çocukların belirli bir markayı tanımalarını ve onları aldırmak için anne babalarını zorlamalarını sağlamak.
Araştırmalar, 2 yaşındaki çocukların çoğunun süpermarketlerdeki ürünleri tanıdıklarını ve isimlerini söyleyebildiklerini gösteriyor.
Pazarlamanın en sinsi amacı çocukları ‘sadece onlar için hazırlanmış yiyecekler’ olduğuna inandırmak ve anne ve babalarının tavsiyelerine kulak asmadan ‘kendi yiyecek seçimlerini kendi yapmalarını sağlamak’.
Bunun sonucu da artık pek çok çocuk ne yiyip içeceğine kendi karar veriyor; ebeveynlerini dinlemiyor.
Obezite salgını aldı başını gidiyor
1980’ de 6-11 yaş arası çocukların yalnızca yüzde 7’ si obez olan USA’ da bu oran 2012’ de iki mislinden fazla artarak yüzde 18’ e çıkmış durumda.
Tosun gibi oğlanlara sevimli tonton kızlara sahip olmak belki bazı anne ve babaları mutlu edebilir ama bu çocukların sağlıkları ciddi tehlike altında.
Diyabet, hipertansiyon, kalp krizi, felç, kanser başta olmak üzere sayısız hastalık bu çocukları pençesine almak için bekliyor.
Gelelim neticeye
Bu araştırma, dev restoranların sağlıklı yiyecek reklâmlarının fazla bir işe yaramadığını gösteriyor.
Çocukların beyinlerine kazınan markaların silinmesi; yağlı, tuzlu, şekerli yiyecek ve içeceklere alışan çocukların bunlardan bir anda vazgeçmeleri elbette mümkün değil.
Çocuklarımızın sağlığını korumak, endüstrinin oyunlarına gelmemek için en az onlar kadar çalışkan, bilinçli ve uyanık olmamız gerekiyor.
Aslında, Donalds Monalds Burger Murger kapatacaksın hepsini!
KAYNAKLAR
http://archpedi.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1852608
http://time.com/45302/kids-think-apple-slicesare-french-fries/
