Her gün yeni bir “tape çıkması gibi” neredeyse her gün de omega-3 haplarının işe yaramadığını gösteren bir araştırma yayınlanıyor. Arkadaşlara teşekkürler ama sitemi takip etselerdi “besin desteklerinin” bir pazarlama oyunu olduğunu, asıl önemli olanın “sağlıklı gıdalarla doğru beslenme” olduğunu bilirler ve bu kadar yorulmazlardı.
Ben bile omega-3 haplarının işe yaramadığını yazmaktan, söylemekten usandım ama var olsun uzman araştırmacılar çalışmaya devam ediyorlar.
Neredeyse her gün yeni bir “tape çıkar” gibi yeni bir araştırma yayınlanıyor.
Uzun yaşama ve hastalıklardan korunmanın “besin destekleri” ile değil “sağlıklı beslenmeyle” mümkün olabileceği teorime yeni bir “destek” geldi.
JAMA’ da yayınlanan araştırmada diyete eklenen “omega-3 çoklu doymamış yağ asitleri” veya “makuler ksantofillerin” kalp-damar hastalığı riski üzerine olan etkileri incelendi (1).
Yaşla İlgili Göz Hastalıkları Araştırması’ nın (Age-Related Eye Disease Study 2 =AREDS2) yan çalışması olan Kardiyo-vasküler Sonlanım Çalışması (The Cardiovascular Outcome Study =COS) 4.8 sene süreyle takip edilen 4 bin 203 kişi üzerinde gerçekleştirildi.
Çoğu beyaz ırktan, evli ve yüksek eğitim düzeyine sahip katılımcıların başlangıçtaki yaş ortalamaları 74 idi.
Bir gözlerinde halk arasında sarı nokta hastalığı adıyla bilinen yaşla ilgili “makula dejeneresyonu” bulunan 50-85 yaş arasındaki kişilerden en az bir sene evvelinden beri bilinen stabil kardiyo-vasküler hastalığı olanlar rastgele iki gruba ayrıldı.
Aldıkları günlük mineral ve vitaminlere ilaveten bir gruba günde her gün omega-3 yağ asitleri (350 mg DHA + 650 mg EPA) + makuler ksantofiller (10 mg lutein +2 mg zeaksantin) bir gruba ise plasebo verildi.
Neticede her iki grupta toplam 602 kişide çeşitli kardiyo-vasküler olaylar (kalp krizi, felç, stent uygulaması, kalp yetersizliği, hastaneye yatış, ölüm) ortaya çıktığı tespit edildi ama her iki grup arasında bu olayların sıklığı ve ağırlığı bakımından bir fark bulunamadı.
Araştırmacılar, yaşla ilgili makuler dejenerasyon olanlara, her gün alınan vitamin ve minerallere omega-3 yağ asitleri veya makuler ksantofiller eklenmesinin kardiyo-vasküler riskleri azaltmadığı sonucuna vardıklarını bildiriyorlar.
600 binden fazla kişiyi kapsayan bir meta-analizde de besin desteği olarak verilen yağ asitlerinden hiçbirinin kalp hastalıkları riskini anlamlı derecede azaltmadığı neticesine varılmıştı (2).
Omega-3 hapı içeceğinize balık yiyin
JAMA’ da bu araştırmayla ilgili olarak yayınlanan bir yorumda şu bilgi ve görüşlere yer veriliyor:
Omega-3 hapları tüm dünyada kalp hastalıklarından korunmak için giderek daha çok kullanılıyor.
Omega-3 yağ asitlerinin trigliserit seviyelerini düşürdüğü, ciddi ritim bozukluklarını önlediği, trombositlerin kümelenmesini engellediği, aterom plağını stabilize ettiği ve kan basıncını azalttığını ortaya koyan veriler var.
Trigliseritler üzerine olan etkileri doz bağımlı ve günde 4 gram alındığında trigliseritler yüzde 25 oranında azalıyor.
Yüksek trigliserit seviyeleri geleneksel olarak kalp-damar hastalıklarının önlenmesinde ikincil bir hedefse de risk hesaplamalarında dikkate alınmaz ve bundan dolayı da kardiyo-vasküler hastalıklardan korunmada omega-3 desteği tartışmalıdır.
FDA bu haplara sadece trigliserit yüksekliği için onay verirken, Avrupa İlaç Ajansı (EMA) bunların kalp krizi geçirenler tarafından “yardımcı tedavi” olarak kullanılmasını destekliyor.
Omega-3 haplarının kalp-damar hastalıklarına etkisinin incelendiği 9’ u 1000’ den fazla katılımcısı olan 22 randomize araştırma, bunların günde 1 grama varan dozların herhangi bir faydasının olmadığını gösteriyor.
Omega-3 haplarının 1 gram üzerindeki dozlarının ve farklı EPA/DHA oranlarının koruyuculuğunu gösteren meta-analizler yapılana kadar, bunlar ancak trigliseritleri çok yüksek olanlara verilmelidir.
Omega-3 hapı alalım mı diye soranlara “bunların etkinliklerinin kanıtlanmadığı, bugünkü bilgilere göre omega-3 hapı yerine balık yemenin tercih edilmesinin daha doğru olduğu” söylenmelidir.
Gelelim neticeye
BİR: Arkadaşlara teşekkürler ama sitemi takip ediyor olsalardı “besin desteklerinin” bir pazarlama oyunu olduğunu, asıl önemli olanın “sağlıklı gıdalarla doğru beslenme” olduğunu bilirler ve bu kadar yorulmazlardı.
İKİ: Sevgili okurum, omega-3 haplarını at, balık ye. Hem ağzın tatlansın hem karnın doysun hem kafan çalışsın hem paran cebinde kalsın!
KAYNAKLAR
1. https://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1835351
3. http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1835344
