Amerikan Çocuk Hastalıkları Akademisi (American Academy of Pediatrics) tarafından “Akıllı Seçimler” serisinde doktorlar ve hastalar tarafından sorgulanması gereken beş madde yayınlandı.BİR: Sinüzit, farenjit, bronşit gibi aşikâr viral solunum yolları enfeksiyonları için “
antibiyotik kullanmayın”.
Genel olarak çocuklarda antibiyotik yazılması azalmışsa da halen endişe verecek kadar yüksektir.
Viral solunum yolları enfeksiyonları için gereksiz antibiyotik kullanımı antibiyotik direncine yol açabilir, sağlık harcamalarını ve ilaç aksi tesir risklerini arttırır.
İKİ: 4 yaşından küçük çocuklara solunum yolları hastalıkları için öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları yazılmamalı ve tavsiye edilmemelidir.
Araştırmalar, bu ilaçların küçük çocuklarda çok az faydası olduğunu ve potansiyel olarak ciddi yan etkileri olabileceğini gösteriyor.
Birçok öksürük ve soğuk algınlığı ilacında birden fazla kimyasal madde olması, bunların başka ilaçlarla beraber alındığında farkında olmadan aşırı dozlara maruz kalınmasına yol açar.
ÜÇ: Hafif kafa travmalarının acil değerlendirmesinde bilgisayarlı tomografiler gerekli değildir; görüntülemenin gerekli olup olmadığına klinik gözlem ve PECARN (Pediatric Emergency Care Applied Research Network ) kriterlerine göre karar verilmelidir.
Hafif kafa travmaları daha çok çocuklarda ve ergenlerde görülür. Kafa travması sebebiyle hastane acillerine başvuran çocukların yaklaşık yüzde 50’ sine bunların çoğu gereksiz olduğu halde tomografi çekilir.
Gereksiz olarak X-ışınlarına maruz kalmak, beyin dokuları iyonizan radyasyona daha hassas olan çocukların hayat boyu kanser riskinin artması dahil birçok tehlikeler barındırır.
Gereksiz tomografiler sağlık sistemine fuzuli masraflar çıkarır.
Hafif kafa travması geçiren çocukların tomografiye karar vermeden evvel klinik gözlemleri etkili bir yaklaşımdır.
DÖRT: Basit ateşli havale geçiren çocuklarda tomografi veya manyetik rezonans(MR) gerekli değildir.
Tomografide, gelecekte kanser riskini artıran radyasyon riski vardır.
MR ise sedasyonla ilgili risklere ve yüksek maliyete sahiptir.
Ateşli havalesi olan çocukların değerlendirilmesinde kafa filmlerini destekleyen literatür bilgisi yoktur.
Basit ateşli havaleden sonra bebek veya küçük çocukları değerlendiren doktorlar dikkatlerini çocuğun ateşinin sebebini bulmaya vermelidir.
BEŞ: Karın ağrısı olan çocukların rutin değerlendirilmelerinde tomografi gerekli değildir.
Karın ağrısı olan çocukların acillerdeki değerlendirilmelerinde tomografi giderek daha fazla kullanılıyor.
Çocukların organlarının akut duyarlılıklarına bağlı olarak fazla radyasyona maruz kalma hayat boyu kanser riskini artırır.
Uygun olmayan tomografi protokolleri yüzünden de potansiyel olarak aşırı radyasyon maruziyeti vardır.
Gelelim neticeye
Modern tıp, işi gücü bıraktı, gereksiz yapılan tetkiklerle ve tedavilerle uğraşmaya başladı.
Son senelerde insanların taramalar, rutin kontroller ve gereksiz tetkikler yüzünden aşırı teşhis (overdiagnosis) ve aşırı tedavilere (overtreatment) maruz kalmasının önemi daha iyi anlaşılıyor.
AAP da bu tavsiyeleriyle, gereksiz tetkik ve tedavilere hayır diyor ve çok önemli bir mesleye parmak basıyor.
Darısı tetkik ve tedavi meftunu derneklerimizin başına!
KAYNAK:
http://www.choosingwisely.org/doctor-patient-lists/american-academy-of-pediatrics/
