Senelerden beri antibakteriyel sabun ve jellerin beyaz sabuna göre hiçbir üstünlüğü olmadığı gibi bu tür ürünlerde bulunan “triklosan” isimli kimyasalın sağlık üzerine sayısız olumsuzlukları olduğunu bunlara verilen paranın da boşa gittiğini yazarım.
FDA tarafından bugün yapılan bir açıklamada antibakteriyel sabun ve jellerin hastalıkları ve enfeksiyonların yayılmasını önlemede beyaz sabun ve sudan daha etkili ve uzun süreli kullanımının 
güvenli olduğunu ispat etmeleri istendi.
Üreticiler bu tür sabun ve jellerin etkili ve emniyetli olduklarını ispat edemedikleri takdirde ürünlerini pazarlamaya devam edebilmeleri için yeniden formüle etmeleri veya yeniden etiketlemeleri gerekiyor.
Tüm dünyada senelerden beri milyonlarca insan tarafından kullanılan bu ürünlerin elleri beyaz sabunla yıkamaya göre üstünlükleri olduğunu gösteren yeterli bilimsel veri bulunmuyor.
Antibakteriyel sıvı sabunlarda bulunan “triklosan” ve kalıp sabunlarda bulunan “triklokarban” isimli kimyasalların kanserden hormon bozuklukları, astım ve alerjiler, kas fonksiyon bozuklukları ve dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına kadar birçok riskleri var.
FDA’ nın İlaç Araştırma ve Geliştirme Merkezi Müdürü Janet Woodcock “Antibakteriyel sabun ve jeller enfeksiyon riskinin oldukça düşük olan ev, okul ve kamuda yaygın ve sık olarak kullanılıyor. Bunlarda bulunan kimyasal maddelerin muhtemel sağlık risklerine göre faydalarının daha fazla olduğunun net bir şekilde gösterilmesi gerekir” diyor.
FDA, bu girişimi kendiliğinden değil tıp camiası ve tüketici gruplarından gelen yoğun talepler üzerine başlattı.
Antibakteriyel ürünlerini pazarlamaya devam etmek isteyen üreticiler FDA’ ya bunların emniyet ve etkinliğini ispat eden ilave veriler sunmak zorundalar.
Bu veriler içinde antibakteriyel sabun ve jellerin sıradan temizlik malzemelerine göre hastalıkları önleme ve enfeksiyonları azaltmada üstün olduğunu gösteren klinik çalışmalar da olması gerekiyor.
Triklosanın zararları yeni anlaşılmıyor
Triklosanın insan sağlığına verdiği zararlar yeni ortaya çıkmış değil.
FDA 1972 ve 1994’ de triklosanın bazı ürünlerden çıkarılması için harekete geçmiş ama kesin bir karara varmamıştı.
2010’ da kısa adı NRCD olan Tabii Kaynaklar Savunma Konseyi (Natural Resources Defense Council), FDA’ dan nihai bir karar alması için dava etmişti.
NRDC’ a göre FDA’ nın bu yeni girişimi o zamanki davadan kaynaklanıyor.
Firmalar 2014 Aralık ayına kadar verileri ve araştırmaları FDA’ ya vermek zorunda.
FDA da antibakteriyel ürünlerin GRASE yani “genel olarak etkili ve emniyetli” (generally recognized as safe and effective) olup olmadıklarına 2016 Eylül ayında karar verecek.
Bu arada dünyanın önde gelen üreticileri triklosanı ürünlerinden çıkarmaya başladılar.
Johnson & Johnson bebek bakım ürünlerinin hiçbirinde triklosan bulunmadığını açıkladı; Brunswick 2015’ de erişkinler için hazırlanan ürünlerde triklosan kullanmayacağını bildirdi.
Procter & Gamble Co ve Reckitt de gelecek seneden itibaren triklosan kullanmayacak.
Gelelim neticeye
BİR: FDA’ nın bu kararını kendi inisiyatifi ile değil, çevre örgütlerinden gelen baskılarla aldığı apaçık ortada.
Üreticilerden ilave deliller isteyen FDA, “etkinliği ve emniyeti ispatlanmamış bir kimyasal maddeye hangi gerekçelerle izin verdiğini” açıklamak zorundadır.
İKİ: Asıl vazifesi insan sağlığını korumak olan FDA artık ilaç ve gıda endüstrisinin “body guard” lığını yapmaktadır.
Bu kurumun ilaçlar hakkındaki kararları da aynı şekilde “şaibelidir.”
ÜÇ: Bu ürünler ülkemizde de kapış kapış satılıyor ve hem sağlığımız zarar görüyor paramız çöpe gidiyor; “hijyen meraklısı anneler” lütfen uyumayalım.
DÖRT: Antibakteriyel ürünler hakkındaki yazılarıma bir göz atmanızı tavsiye ederim.
KAYNAKLAR
http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm378542.htm
http://edition.cnn.com/2013/12/16/health/fda-antibacterial/
http://www.usatoday.com/story/news/nation/2013/12/16/fda-antibacterial-soap/4038907/
