SGK İNDİRİMLERİ TEŞVİKLERİNİN MUHASEBE KAYDINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR;
Aşağıda örneklendirdiğimiz, 5510’u ve 5746’yı ayrı bordrolarda çıkartılmasını önererek, akabinde yapılacak muhasebe kayıtlarında dikkat edilmesi gereken hususları yine beraber yorumlayalım;
Önce örnek bir bordro yapalım bu bordroda 5510 bordrosu ve 5746 bordrosu ayrı ayrı aşağıda yer alsın,
2019 yılında Brüt ücreti 5.116,80 TL olan çalışan bir personelin 15 gün 5746 sayılı kanun kapsamında proje de çalıştığını düşünecek olursak personel 15 günlük bordrosu 5746 sayılı kanun kapsamında, 15 günlük bordrosu da 5510 sayılı kanun kapsamında hazırlanarak kayıtlara alınmalıdır.
15 gün 5510 sayılı kanun kapsamında hazırlanan bordromuzun muhasebe kaydı,
——————–31.01.2019——————————————————–
740 02 22 ESAS BRÜT ÜCRET HS………………………. 2.558,40 TL
740 02 23 SGK İŞVEREN PAYI HS……………………………524,47 TL
740 02 24 SGK İŞSİZLİK PAYI HS………………………………. 51,17 TL
136 01 ASGARİ GEÇİM İND. HS……………………………….191,88 TL
335 01 PERSONEL BORÇLAR HS……………… 2.020,90 TL
361.01 ÖDENECEK SGK HS…………………………. 882,65 TL
361.02 ÖDENECEK İŞZ. HS…………………………….76,85 TL
360.ÖDENECEK MUHT. HS……………………….. 326,20 TL (Gelir Vergisi)
360.ÖDENECEK MUH. HS………………………………19,42 TL (Damga Vergisi)
5510 Kanun Bordo Tahakkuku Kaydı
——————–31.01.2019——————————————————–
361.01 ÖDENECEK SGK HS………………….. 127,92 TL
740 02 23 SGK İŞVEREN PAYI HS. ………..127,92 TL
5510 Sayılı Kanun İndirimi
———————–31.01.2019——————————————————–
136.01 ASGARİ GEÇİM İN. HS ………. 191,88 TL
360.ÖDENECEK MUHT. HS……… 191,88 TL
Asgari Geçim İndirimi
—————————/—————————————————————–
15 gün 5746 sayılı kanun kapsamında hazırlanan bordromuzun muhasebe kaydı,
———————–31.01.2019——————————————————–
750 02 22 ESAS BRÜT ÜCRET HS. ………………..2.558,40 TL
750 02 23 SGK İŞVEREN PAYI HS…………………….. 524,47 TL
750 02 24 SGK İŞSİZLİK PAYI HS…………………………..51,17 TL
335 01 PERSONEL BORÇLAR HS………1829,02 TL
361.01 ÖDENECEK SGK HS………………. 882,65 TL
361.02 ÖDENECEK İŞSZ. HS…………………..76,85 TL
360.ÖDENECEK MUHT. HS………………..326,20 TL (Gelir Vergisi)
360.ÖDENECEK MUH. HS…………………….19,42 TL (Damga Vergisi)
5746 Kanun Bordro Tahakkuku Kaydı
—————31.01.2019——————————————————–
361.01 ÖDENECEK SGK HS……………….127,92 TL
750 02 23 SGK İŞVEREN PAYI HS………..127,92 TL
5510 Sayılı Kanun İndirimi
—————31.01.2019——————————————————–
361.01 ÖDENECEK SGK HS……………… 377,36 TL
750 02 23 SGK İŞVEREN PAYI HS. ……….377,36 TL
5746 S.Kanun Sgk Teşviki Kaydı
———————–31.01.2019—————————-
360.ÖDENECEK MUHT. HS……………… 326,20 TL
360.ÖDENECEK MUHT. H……………………19,42 TL
750 02 22 ESAS BRÜT ÜCRET HS………. 326,20 TL
750 02 22 ESAS BRÜT ÜCRET HS…………….19,42 TL
5746 S.Kanun Gelir Vergisi Ve Damga Vergisi Teşviki Kaydı
—————————–/———————————–
Eğer Gider Hesaplarını Ters Çalıştırmak İstemiyorsak Bordro Tahakkukumuzu Aşağıdaki Şekilde de Yapabiliriz,
———————-31.01.2019———————————————
750 02 22 ESAS BRÜT ÜCRET HS. …………………………2.212,78 TL
750 02 23 SGK İŞVEREN PAYI HS………………………………. 19,19 TL
750 02 24 SGK İŞSİZLİK PAYI HS………………………………… 51,17 TL
136 02 01 5746-5510 SGK TEŞVİK HS………………….. 505,28 TL
136 02 02 5746 GELİR VE DAMGA TEŞ.HS……………… 345,62 TL
335 01 PERSONEL BORÇLAR HS………… 1829,02 TL
361.01 ÖDENECEK SGK HS………………….. 882,65 TL
361.02 ÖDENECEK İŞZ. HS………………………76,85 TL
360.ÖDENECEK MUHT. HS……………………326,20 TL
360.ÖDENECEK MUH. HS. ………………………19,42 TL
5746 Kanunlu Bordro Tahakkuku
—————————-31.01.2019———————————-
361.01 ÖDENECEK SGK HS…………505,28 TL
136 02 01 5746-5510 SGK TEŞVİK HS…………505,28 TL
5746-5510 Kanun Sgk Teşvik İndirimi
—————————–31.01.2019—————————–
360.ÖDENECEK MUHT. HS …………………………..326,20 TL
360.ÖDENECEK MUHT. HS…………………………..… 19,42 T
136 02 02 5746 GELİR VE DAMGA TEŞ.HS……….326,20 TL
136 02 02 5746 GELİR VE DAMGA TEŞ.HS……….. 19,42 TL
5746 S.Kanun Gelir Vergisi Ve Damga Vergisi Teşviki
——————————-/————————————-
SGK indirimlerin 602,649 veya 679 hesaplarda takip edilmeli diyen arkadaşların çıkış noktası, özellikle 602 hesabın tanımından kaynaklanıyor;
SGK indirimlerin 602,649 veya 679 hesaplarda takip edilmeli diyen arkadaşların çıkış noktası, özellikle 602 hesabın tanımından kaynaklanıyor;
602 – Diğer Gelirler: İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikasına uyma zorunluluğu karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerden istisna etmesi yoluyla yaptığı yardımlar (vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir. Ancak Sübvansiyon ya da destekleme, devletin kişi ya da kurumlara mal, para veya hizmet biçiminde yaptığı karşılıksız yardımları ifade eder.
679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar Hesabı: Diğer gelir hesap kalemleri dışında kalan duran varlık satışlarından doğan kârlar gibi gelir ve kârların yer aldığı hesaptır. Ve uygulamada kullanılmaması gereken bir hesaptır.
649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hesabı: Diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar hesap grubundaki hesapların kapsamına girmeyen, işletmenin esas faaliyeti dışında fakat olağan sayılan faaliyetlerle ilgili olarak ortaya çıkan gelir ve kârların izlendiği hesaptır.
Yukarıda arz ettiğim üzere ilgili tanıma göre bir teşvik olma söz konusu değildir, 602 ,649 veya 679 demek gelir tablosunda fiktif bir kalem oluşturmak demektir, özellikle GVK 42.maddesine göre senelere sari inşaat taahhüt işi yapan firmalarda, stoklu çalışan üretim firmalarında ve 31.12. itibariyle oluşan durum nedeniyle tüm firmalarda oluşan düzensizlikler nedeniyle, incelemede bu hususu irdeleyen bir inceleme elemanı CEZALI tarhiyata dahi gidebilecektir.
Özellikle %5’ lik SSK indirimi aslında erken ödeme iskontosu olarak düşünülmesi gereken bir durumdur, “Özün önceliği kavramı; işlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alınması gereğini ifade eder. Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özleri paralel olmakla birlikte, bazı durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu takdirde özün biçimi önceliği esastır. Özün önceliği kavramı gereğince, muhasebeye konu olan işlemler sadece hukuki şekilleri dikkate alınarak değil, özleri ve ardındaki finansal gerçekler göz önüne alınarak muhasebeleştirilmeli ve sunulmalıdır.
Bu nedenle İstanbul SMMM odasının yayınlamış olduğu bir sirküde ifade edildiği gibi bordro tahakkuku yapılırken, ilgili SSK’nın giderleştiği hesabın alacağına yazılması çok daha uygundur, ancak AGİ gibi düşünürüm diyen yine fiktif gelir oluşturmayan diğer bir görüşe de katılmamak elde değil;
Türkiye Muhasebe Standartlarından, Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması (TMS 20) Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin iki genel yaklaşım bulunmaktadır:
Teşvikin kâr ya da zarar dışında muhasebeleştirildiği “sermaye yaklaşımı” ve teşvikin bir veya daha fazla dönemde kâr ya da zararda muhasebeleştirildiği “gelir yaklaşımı;
Sermaye yaklaşımının dayandığı gerekçeler şunlardır:
(a) Bir finansman aracı olan devlet teşvikleri, finanse ettikleri harcama kalemini netleştirmek amacıyla kâr veya zararda muhasebeleştirilmek yerine, finansal durum tablosu (bilanço) ile ilişkilendirilmelidir. Geri ödeme beklenmediğinden, bu tür teşvikler kâr ya da zarar dışında muhasebeleştirilmelidir,
(b) Kazanılmış bir gelir olmamaları, aksine herhangi bir maliyeti olmaksızın devlet tarafından sağlanan bir teşviki temsil etmeleri nedeniyle, devlet teşviklerine gelir tablosunda yer verilmemelidir.
Gelir yaklaşımının dayandığı gerekçeler ise şunlardır:
(a) Devlet teşvikleri, hissedarlar dışındaki bir kaynaktan elde edilmiş olmaları nedeniyle, doğrudan Özkaynak olarak kaydedilmemeli, fakat uygun dönemlerde kâr ya da zarar olarak muhasebeleştirilmelidir,
(b) Devlet teşvikleri nadiren karşılıksızdır. İşletmeler koşullara uymakla ve önceden konan yükümlülüklerini yerine getirmekle teşvikleri kazanır. Bu nedenle bu teşvikler sözü edilen teşviklerle karşılanması amaçlanan maliyetlerin gider olarak muhasebeleştirildiği dönemler boyunca kâr ya da zararda muhasebeleştirilmelidir,
(c) Gelir vergisi ve diğer vergilerin bir tür harcama olması göz önüne alındığında, mali politikaların bir uzantısı olan devlet teşvikleri de kâr veya zarar ile ilişkilendirilmelidir.
5510 ve diğer teşviklerin hangisine uygun olduğunu tartışırsak sonuca daha çok yaklaşırız diye düşünüyorum. Bu pencereden bakarsak bence ilgili teşvik Sermaye yaklaşımı açısından daha uygun çünkü 14 (b). Kazanılmış bir gelir olmamaları, aksine herhangi bir maliyeti olmaksızın devlet tarafından sağlanan bir teşviki temsil etmeleri nedeniyle, devlet teşviklerine gelir tablosunda yer verilmemelidir. Zaten idarenin gelir tablosundan matrah vergi döngüsüne bakarak inceleme programlarını oluşturduğunu da düşünürsek, fiktif 602,649 veya 679 yaklaşımlarından mutlaka uzaklaşmalıyız, bu hususta benim önerim İstanbul odasının yaptığı örneğe göre kayıtların düzeltilmesidir, ancak AGİ de yaptığımız gibi hiç giderleştirmeden yukarıdaki örnekte uygundur, YETER Kİ gelir tablosunda gelir kalemlerini fiktif arttırmayalım, bu iki yöntemden hangisini uygularsak uygulayalım, genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinden ihtiyatlılık ilkesine göre bir daha değiştirmeyeceğimiz bir yöntem olarak ileri ki yıllarda bunu devam ettirmeliyiz.
Peki, hibe desteklerini nasıl yorumlamalıyız, elbet de gelir yaklaşımına göre yorumlamalıyız, ancak kurumlar vergisinden istisna olduğunu unutmadan, kurumlar vergisi beyanı ile özkaynaklara bir hesaba alınması gerektiğini atlamadan, öncesinde hibe destekleri özel bir fon hesabına alınmadan doğrudan gelir yazılmak suretiyle muhasebeleştirilir. 31.01.2019 tarihinde 100.000,00 TL hibe x banka hesabımıza yattığını varsayalım,
—————–31.01.2019————————————————-
102.01 XXXX BANKASI HS. ……. 100.000,00 TL
602- DİĞER GELİRLER HS…….. 100.000,00 TL
Hibe Desteği Kaydı
————/—————————————————————–
Teknoloji geliştirme bölgelerinde olduğu gibi serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflere, TÜBİTAK ve benzeri kurumlar tarafından Ar-Ge projelerine ilişkin olarak ilgili mevzuat çerçevesinde hibe şeklinde sağlanan destek tutarları, kurum kazancına dahil edilecek ve Kurumlar vergisi istisnasından yararlandırılacaktır.
Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları hibe destekler, desteğin tabi olduğu mevzuat hükümlerine uygun olarak özel bir fonda izlenir.
Ancak, bu fonun elde edildiği hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler zıyaa uğratılmış sayılacağından, bu işleme ilişkin vergi zıyaı cezası ve gecikme zammı uygulanacağı tabiidir.Kurumlar vergisinde beyan edilmiş istisnanın kaydını unutmadan işlemlere devam etmeliyiz.
—————30/04/2020—————————————-
570-GEÇMİŞ YIL KARLARI HS…….. 100.000.-
549-ÖZEL FONLAR HS……………… 100.000.-
İstisna Kazancın Özel Fonlara Alım Kaydı
——————/——————————————————–